İzmir`in deprem kaynak özellikleri ve sismolojik anlamı

Abstract

ÖZET Depreme dayanıklı yapılaşma ve buna bağlı olarak güvenli toplum yaşamı için bir bölgenin tektonik özellikleri ile sismolojik özelliklerinin birleştirildiği, sismotektonik haritalar, deprem zararlarım azaltmada temel bir gerekliliktir. Bu amaçla, izmir'in Sismotektonik Haritasını hazırlamak üzere 37.78°- 39.50° K enlemleri ve 26.00° -28.50° D boylamları arasındaki coğrafya, çalışma alam olarak seçildi. Aktif tektonik ve jeofizik olarak iki ana bölümde yürütülen çalışmada ilk olarak, inceleme alanındaki bölgesel jeoloji haritası, çalışmanın amacı gereği temel birimlerin geneUeştirilmesiyle yeniden ele alındı. Bölgenin karakteristik tektomğinin bulguları olan çöküntü alanları ve bu sistemleri sınırlayan aktif faylar harita üzerine işlendi. Sismolojik bilgilerin ağırlıklı olarak kullanıldığı jeofizik çalışmalarda büyüklük, yer, derinlik ve deprem kaynak mekanizması gibi bilgiler esas alındığından, ilgili parametreyi en iyi temsil edecek verinin kullanılmasına özen gösterildi. Bunun için episantır dağılım haritasını oluşturmak üzere Amerika Birleşik Devletleri Jeolojik Araştırma Merkezi (U.S.G.S.) deprem veri bankası kullanıldı. Buradan hareketle, 30/01/1973 - 04/08/2004 peryoduna ait en az 3.0 magnitüdlü 1224 deprem haritaya işlendi. Hem tarihsel hem aletsel döneme ait veri, Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsün' den alındı. Çalışma bölgesindeki 15 depremin fay düzlemi çözümlerinde İzmir P ve T ekseni haritaları hazırlandı. Depremlerde açığa çıkan enerjiler irdelenerek, çalışılan bölgeye ait enerji dağılımları yapıldı. Enerji boşalımlarından, bölgeye ait aktif ve durgun dönemlere bakılarak, izmir'in kırık sistemleri incelendi. Yapılan çalışmalardan depremlerin Ege denizi içinde, Foça Bergama Fay Zonu üzerinde ve Tuzla Fayı boyunca yoğunlaştığı dikkati çekmektedir. Ayrıca fay düzlemi çözümlerinden P ve T eksenlerinin KKB-GGB yönelimli olduğu görülmektedir. Anahtar Sözcükler: Sismotektonik, izmir'in depremselliği iv

ABSTRACT Tectonic and seismological studies which elucidate seismotectonic characteristics of a region, are very important in all types of Earth Science disciplines. The development of eartquake risk models research into mitigation measures to reduce the seismic hazard in the future, risk assessement, vulnerability analysis are some resarch topics that need seismotectonic studies and results together with seismotectonic maps. The area between 37.78°- 39.50° N latitude and 26.00° -28.50° E longitudes was chosen in order to prepare the seismotectonic map of îzmir city. The study had two main sections as active tectonic and geophysical studies. Regional geological map of the area was rearranged using main geological units according to the purpose of the study. E-W grabens and surrounded active faults were superimposed on the map. Geophysical studies, which use seismological information, are generally achieved by considering the magnitude, location, depth and earthquake source mechanism. United States Geological Survey (USGS) data obtained from its web sites was used in order to prepare seismisity of İzmir region. 1224 earthquakes with a magnitude greater or equal to of 3.0 during the period from 1973 to 2004 were showed on the map. Both of historical and instrumental data were obtained from Boğaziçi University Kandilli Observatory and Earthquake Research Institute (KOERI). 15 selected earthquakes used to determine eartquake mechanism properties. P and T axis maps of İzmir city were prepared using fault plane solutions. Energy distribution of the area is also studied. It was obtained by examining the energy released from earthquakes. Taking into consideration these energy releases, the fracture systems of Izmir city, located in a tectonicaly active region, were investigated using seismisity data. Results of this study suggest that earthquakes seem to be clustered into the Aegean Sea and along Foça-Bergama Fault Zone and Tuzla Zone. In addition, P and T axis directions are in NNW-SSE and NNE-SSW. Keywords: Seismotectonics, Seismicity of Izmir