Fonksiyonel bir spor giysisi tasarımı

Abstract

İnsanların spora olan ilgisinin artması, günlük ve aktif spor giysilerinin daha fazla kullanılması ve çeşitlenmesi ile sonuçlanmıştır. Günümüzde kullanıcılar; aktif spor giysilerinin sadece estetik özellikler göstermesini yeterli bulmamakta, bu giysilerin performans ve fonksiyonellik açısından da avantajlı olmasını beklemektedir.Bu çalışma kapsamında fonksiyonel bir spor giysisinin tasarımı gerçekleştirilmiştir. Spor giysisi olarak, aktif bir spor dalı olan yelkenciliğe yönelik üst giysi üzerine odaklanılmıştır. Bunun sebebi; yelkencilikte sporcunun korunması gereken birçok dış etmen bulunması, giysi konfor özelliklerinin geliştirilmeye açık olması, elektronik fonksiyonların giysiye eklenmesiyle sporcunun performansının ve güvenliğinin artırılmasına uygun bir spor dalı olması ve sonuç olarak yüksek katma değerli ürünlerin elde edilmesidir.Çalışma; literatürde yelken giysileri ile ilgili yeterli nitelik ve nicelikte araştırma bulunmadığından, bir anket çalışması ile başlamıştır. Anket sonuçlarından yararlanılarak, yelkenci güvenliğini artıracak akıllı bir üst giysi tasarımı, Dokuz Eylül Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği ve Mekatronik Bölümü öğretim üyeleri iş birliği ile gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla Bluetooth iletişim olanaklarının prensip edinildiği ve bir ana sistem ile ilave uydu sistemlerden oluşan elektronik bir sistem kurulmuştur. Oluşturulan uydu sistem ile çevre sıcaklığı ve yelkencinin kalp atış hızı başarıyla tespit edilmiştir. Ayrıca yelken giysisi beklentilerini sağlamak üzere; kaplanmış ve lamine edilmiş numuneler sistematik olarak üretilmiş ve tasarımda kullanılabilecek en uygun kumaş tipleri uygulanan testler sonucunda belirlenmiştir. Çalışmada pamuklu, poliester ve poliamid kumaşlara ve en çok kullanılan bu hammaddelere alternatif oluşturmak üzere polipropilen kumaşlara kaplama ve laminasyon işlemleri yapılmıştır. Zemin kumaş, kaplama parametreleri ve laminasyon filmleri değiştirilerek yelken giysisinde kullanılabilecek alternatifler üretilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda lamine numunelerin su geçirmezlik ve yıkamaya karşı dayanıklılık açısından kaplanmış kumaşlara göre daha avantajlı olduğu saptanmıştır. Polipropilen lamine numuneler birçok özelliği ile ön plana çıkmıştır. Numune seçimi Çok Değişkenli Karar Verme Yöntemlerinden yararlanılarak desteklenmiştir. Sonuç olarak seçilen optimum özellikteki kumaş tipi ile bir yelken üst giysisinin prototipi hazırlanmış ve üretilen elektronik ekipmanlar bu giysiye yerleştirilerek fonksiyonel bir spor giysisinin tasarımı tamamlanmıştır.

Types and consumption of leisure and active sportswear have increased as a result of increasing interest in sports. Nowadays, consumers do not satisfy only with the appearance of the active sportswear, but they also expect some performance and functional properties from their garments. A functional sportswear was designed in this research. Sailing top garment was selected as an active sportswear. Because, sailors should avoid from various external factors during sailing, there are many ways to enhance the comfort properties of these garments, the performance and safety of the sailors can be improved by integrating electronic functions to the sailing garment and the end-product has high added value.This study was started according to a survey conducted to professional sailors, as there is not enough literature. According to the survey results, an electronic system was developed in cooperation with the academicians in Dokuz Eylul University, Electrical-Electronics Engineering Department and Mecatronics Department. The electronic system containing master and slave systems, was constructed to detect fall situation of sailors by using Bluetooth communication principle. Also, slave system determined the ambient temperature and sailors' pulses successfully. Besides, systematically coated and laminated fabrics were produced in order to provide the sailing garment expectations. For this purpose cotton, polyester and polyamide fabrics were coated or laminated and tested to select the optimum choice. As an alternative, polypropylene samples were produced. By changing the base fabric, coating parameters and lamination films, alternatives were created. Laminated fabrics were found more advantageous when compared to coated equivalents according to waterproofness and durability to washing. Among all fabrics, laminated polypropylene specimens outshined. Fabric desicion process was supported by Multi Criteria Desicion Making Methods. Consequently, a sailing garment prototype was sewn by the optimum fabric. The electronic system was implemented to this prototype and the design of functional sportswear was completed.