Feniletilaminle ratlarda oluşturulan deneysel şizofreni modelinde nöroleptikler ve diltiazemin etkisi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı labaratuvarlarında, 50 adet dişi ve erkek, albino `Wistar raflarda, feniletilamin (PEA) kullanılarak, deneysel şizofreni modeli oluşturulmuş ve meydana gelen davranış değişiklikleri üzerine, tipik (haloperidol, tiyoridazin, zuklopentiksol) ve atipik (melperon) nöroleptikler ile Ca++ kanal blokeri diltiazemin antagonist etkileri, i.p. tek doz uygulanarak incelenmiştir. Lokomotor hiperaktivite ve stereotipik davranışlar, haloperidol ile ortadan kaldırılmıştır. Fakat ileri derecede sedasyon ve ekstrapiramidal semptomlar ortaya çıkmıştır. Tiyoridazin, tipik bir nöroleptik olmasına rağmen, PEA'nin oluşturduğu semptomlar üzerinde etkisiz olurken, zemin yalama, kemirme ve hiperreaktivite davranışlarında potansiyalizasyon görülmektedir. Zuklopentiksol, dopaminerjik (DA) hiperaktiviteye bağlı semptomları antagonize ederken, serotonerjik (5HT) sendromlar üzerinde etkisiz olmuştur. Melperon, atipik bir nöroleptik olmasına rağmen stereotipik davranışları, yerinde sayma dışında antagonize edememiş, DA hiperaktivite belirtilerini ise ortadan kaldırmıştır. Diltiazem, lokomotor aktivite ve stereotipik davranışları azaltırken, geri yürüme ve daire çizme davranışını potansiyalize etmiştir.

IV SUMMARY In this study, 50 male and female albino Wistar rats were examined, which were taken experimental schizophrenia model by using phenylethylamine (PEA). On behavioural changes occured, the effects of typical (haloperidol, thioridazine, zucklopenthixol) an atypical (melperon) neuroleptics, and calcium channel blockers (diltiazem) were analyzed by giving, intraperitoneal single dose injection. Locomotor hyperactivity and stereotypic behaviours were removed by using haloperidol. However, high degree of sedation and extrapyramidal symptoms occured as its side effects. Although the thioridazine is a typical neuroleptic, it is not effective on symptoms which were caused by PEA, but licking floor, gnawing and hyperreactivity potentialisation were seen. While zucklopenthixol antagonizes the symptoms which depend on dopaminergic (DA) hyperactivity, it is not effective on serotonergic (5HT) symptoms. Although melperon is an atypic neuroleptic, it could not antagonize stereotypic behaviours except that forepawpadding, however it removed the hyperactivity symptoms of DA. While diltiazem reduces locomotor activity and stereotypic behaviours, it potentiates backward walking and circling behaviours.