Görüntü yönetmeninin filmin görsel üretimine katkısı

Abstract

175 ÖZET Sinema bir görüntü sanatıdır. Yaratıcı iletmek, an latmak istediklerini onun aracılığıyla aktarır. Ancak görün tü dilinin evrensel olduğu tartışmalı bir konudur, özellik le görüntüler karmaşıklaştıkça ve kurgu yoluyla birbirleri ile ilişkiye sokuldukça giderek seyircilerin yaş, cinsiyet, eğitim, kültür farkları gibi etmenler onlardan değişik anlam lar çıkartılabilmesine neden olabilmektedir. Yönetmenlerin ayrı yaklaşım biçimleri de, gerçek yaşamdan bile alınmış ol salar görüntülerin farklı gerçekleri yansıtmasına yolaçabil mektedir. Sinema tarihi boyunca görüntü yönetmeninin sinemadaki işlevi, kendisine verilen önem değişmiştir. Kamerayla ilgili tüm işlemleri ve çekim sonrası çalışmaları üstlendiği başlan gıç döneminde, zorlu teknik sorunların da üstesinden gelişiy le sette kurduğu olağanüstü hakimiyet, starlar çağında aydın latma ve güzel görüntülerin öne çıkarılışıyla sürmüş, ancak görüntüyü basitleştiren Yenigerçekçilik ve Yenidalga akımla rının dünyadaki yankılarıyla beraber önemlerinin azaldığına tanık olunmuştur. Günümüzde ise görüntünün sinemada tekrar baştacı edildiği ve buna bağlı olarak görüntü yönetmeninin çalışmasının Önem kazandığı görülmektedir. Her ne kadar ışık çalışması ve görsel düzenlemeler gö rüntü yönetmenine, kamerayı kullanmak da kameramana ait bir işlev sayılmaktaysa da bazı görüntü yönetmenleri bu iki iş levi birleştirmeyi bir zorunluluk olarak görmektedirler.176 Işığın görüntünün en önemli öğesi olduğu konusunda ise he men tüm görüntü yönetmenleri birleşmektedirler. Sinema görüntüsünün biçimlenişinde yönetmen-görüntü yönetmeni ön çalışması ve uyumlu bir işbirliği büyük rol oy namaktadır. Görüntünün oluşturulması aşamasında gerçekleşti rilen bu tür bir çalışma ayrıca her filmin bir kişilik kazan masını sağlayarak günümüzde yaşanan görüntü standartlaşması sorununun önünde de bir engel meydana getirmektedir. Türkiye 'de ise çalışma koşulları ve daha önemlisi si nemaya yaklaşım biçimi yönetmen-görüntü yönetmeni işbirliği- nin istenen düzeye gelmesini engellemektedir. Genellikle eği tim ve kültür düzeylerinin oldukça düşük oldu(;.u Türk görüntü yönetmenleri, para ve zaman sıkıntısı içinde gerçekleştiri len filmlerinin görsel üretimine katkıda bulunacak şartlar dan yoksundurlar. Bu durum Türk sinema görüntüsünün arzula nan kalitede olmasını güçleştirmektedir. Ancak okullu sine macıların Yeşilçam'a taze bir kan getirdiği, `Genç Sinema` ürünlerinin sinemaya ciddi yaklaşımlarının da etkisiyle gö rüntü kalitesinin giderek arttığı,.görüntünün sadece göster me değil estetik ve anlam katma boyutunun da görüntü yönet- menlerimizce kullanılmağa başlandığı söylenebilir. Sanatın sadece sezgilere değil bilgiye de dayandığı ve bunun için bir bilgi birikimine ihtiyaç duyduğu gözönüne alınarak, diğer alanlarda olduğu gibi sinema görüntüsü al nında da kuramsal boşluğu hızla doldurmak, sinemayla uğraşan insanların kültürel düzeylerinin yükselmesinin önemini kavra mak ve kavratmak gerekmektedir.

177 Le Cinema est un art de 1* image. L'auteur exprime ceux qu'il veut par les images. Mais 1'universalite' de la langue des images est un sujet discutable. Plutot dans le cas ou les images deviennent complexes et ont les relati ons par le montage, les spectateurs qui ont les differen ces de sexe, de culture et d'e'ducation peuvent comprendre les choses d'une maniere differente en partant des memes images. Meme lorsqu'on utilise des images qui sönt prises dans la vie reelle, ces images peuvent exprimer les rea- lites differentes a cause du point de vue de l'auteur. Dans l'histoire du cinema, la fonction et l'impor- tence de ehe'f-operateur a change'. Au debut, quand il fai- sait soi-meme toutes les operations de camera pendant le tournage et post-operation du film apres le tournage, et qu'il reussissait a faire apparaitre les images sur la pel licule en se battant contre les difficultees techniques, » il faisait la loi sur le plateau. A l'epoque des `stars` ou la lumiere et 1' image avaient une grande importance, cette domination a dure, jusqu' a ce que le Neorealisme et la Nouvelle Vague ont simpl if ie` 1 'image de cinema. Aujourd' hui, ils sont encore plus important avec un `cinema d'i- mage` qui envahit partout. Pour la plupart des che f -opera teur, la lumiere est 1 'element primordial de 1' image de cinema et pour le cer tains, le travail de lumiere et de cadrage doit etre fait par une meme personne. La collaboration du directeur e t le178 chef-operateur avant le tournage est important pour que les images du film aient un caractere et que le probleme de starı dardisation dans le domaine des images soit resolu. Les conditions du travail et la maniere de regard au cinema sont des obstacles devant la realisation de cette col laboration en Turquie. Les chef-ope'rateurs Turcs n'ont pas des conditions pour participer assez a la production visuel de leur film. C'est aussi un obstacle pour qu'on puisse avoir un resul tat satisfaisant dans le domaine de l'image. On peut dire qu'au jourd'hui, ce cas change le jour en jour avec les additions des `Jeunes Cineastes` e t qu'on utilise de l'image plus en plus dans une maniere plus esthe'- tique e t signifiante au lieu de r ester au niveau de `montrer`. L'art a besoin non seulement de 1 'intuition, mais aus si de l'education scientifique. Alors on doit elever le ni veau culturel des cineastes et remplir la lacune theorique dans le domaine de l'image de cinema. »Ofeamaatasyon MerfceH