Hadisleri bakımından Tarik`ul-Edeb (Amasya`lı Ali B. Hüseyin)

Abstract

İslâm'ın ilk devirlerinden itibaren, hadisleri bir araya getirmek amacıyla Câmi, Sünen, Müsned, Mu'cem vb. müstakil hadis eserleri yazıldığı görülmektedir. Ayrıca, tefsir, fıkıh, kelam gibi ilim dallarındaki eserlerde de bol miktarda hadisler bulunmaktadır. Sadece âdâb ve ahlâk hadislerini bir araya getiren eserler de mevcuttur.Hadis kaynakları ve hadisle yakından ilgili olan fıkıh, tefsir, ve kelam kitapları dışında; ahlâk, âdâb, tasavvuf, eğitim-öğretim, tıb, tarih ve tabakât eserlerinde de bir hayli hadise rastlamak mümkündür. Hadislerin topluma intikalinde birinci gruptaki eserlerden ziyade, toplumun her kesimine hitap eden ve içinde âyet, hadis, hikmetli sözler, darb-ı meseller ve kıssalar bulunan âdâb, ahlâk ve tasavvuf nev'inden olan eserler rol oynamaktadır. Ali b. Hüseyin el-Amâsî'nin İstanbul'un fethiyle birlikte tamamladığı Tarîku'l-Edeb adlı eseri, âdâb, ahlâk ve eğitim-öğretim konularına yer vermekte ve konuları ele alırken hadislere de yer vermektedir. Bu çalışmada Ali b. Hüseyin el-Amâsî'nin hayatı, eserleri, Tarîku'l-Edeb'te takip ettiği usûl ile birlikte söz konusu eserde yer alan hadislerin tahrici yapıldı. Hadislerin kaynaklarıyla birlikte sıhhat durumları ve yapılan yorumlar incelendi.

Since the first periods of Islam, it is seen that independent hadīth works such as jāmi, sunan, musnad, mu'jam and so on are written in order to bring together hadīths. In addition, there are plenty of hadīths in the works of science such as tafsir (exegesis), fiqh (Islamic jurisprudence) and kalam (Islamic doctrine). There are also works that combine only hadīths on good manner (adab) and moral.It is possible to come across many hadīths in the works of morality, adab, mysticism, education, medicine, history and layer, apart from the books of fiqh, tafsir, and kalam, which are closely related to the hadīth; In the transfer of the hadīths to the society, rather than the works of the first group (fiqh, tafsir, and kalam) the works of adab, morals and mysticism, which adress on every levels of societies and contain verses, hadīths, wise words, parables, and parables, play a role.Ali b. Husain al-Amāsī's Tarîqu'l-Adab, which was completed with the conquest of Istanbul, includes the topics of good manners, ethics and education and also contains hadīths while dealing with these issues. In this study, Ali b. Husain al-Amāsī's life, his works, and his method in his work Tarīqu'l-Adab, it was founded the sources of hadīths, analysed their authenticity and comments on them.