İznik çini formları: araştırma raporu

Abstract

ÖZET Türkler Orta Asya'da da seramik üretimi yapıyorlardı. Tapmaklarında çini kullandıkları da araştırmalar sonucunda öğrenilmiştir. Çini Orta Asya'dan Anadolu'ya taşınmış ve Anadolu'daki mevcut seramik üretimiyle birleşerek doruklara ulaşmıştır. Çini sözcüğü başlangıçta Çin'den gelen Çin porselenleri için kullanılmıştır. Daha sonra bu tanımlama bugün kullandığımız çini anlamında da kullanılmaya başlamıştır. Çini formları yalnızca çini desenlerini taşıyan bir yüzey olmaktan öte dekorsuz olarak da bir sağlamlığı sahiptirler. Bu çalışmada bu konu üzerinde durulmuştur. 16. yy. İznik Çini Sanatı çininin özellikle de çok renkli sıratlı dekorlu çininin doruklarıdır. Osmanlı'nın yükselme devri olan 16. yy. sonlarında çok renki sıratlı dekorlu, beyaz astarlı çiniler üretilmiş ve 17. yy. başlarında da bu olgunluk bozulmaya başlamıştır. İznik çinileri dekorları ile oldukları kadar formları ile de yüksek bir düzey yakalamışlardır, İznik'li ustalar. Çinden gelen porselen formlarını ve de senlerini kendi geleneksel anlayışları ölçüsünde değiştirmiş ve kendi estetik anlayışlarını katmışlardır. Çay, yaklaşık 4500 yıl önce Çin'de dini bir içecek olarak içilmeye başlanmış ve daha sonra Japonya'ya geçmiş, burada geleneksel törenlerle içilmeye başlanmıştır. Türkiye'ye 19. yy. 'da gelmiştir. Avrupa'da çayın içilmeye başlanması ile birlikte çaydanlık üretimi de artmış ve çaydanlık tasarımı gelişmiş ve çaydanlık tasarımları birer sanat eseri düzeyine ulaşmıştır. Hemen hemen her seramikçi çaydanlık konusuna el atmıştır. Türkiye'de çay takımları genelde Avrupa üzerinden geldiğinden, Avrupa'nın etkisi çok belirgin olarak ortaya çıkmıştır.