Rehber öğretmenlerin empati düzeylerinin geliştirilmesine ilişkin bir model önerisi

Abstract

76 ÖZET Çağdaş eğitim anlayışında okul, bir yaşam ortamı olarak işlev görmektedir. Öğretim, yönetim ve psikolojik hizmetler eğitimin temel öğeleridir. Eğitimde psikolojik hizmetlerin amacı yetişmekte olan öğrencinin bir bütün olarak en uygun düzeyde gelişmesine ve böylece kendisini gerçekleştirmesine yardım etmektir. Rehber öğretmenler okullarda bu amaçla görevlendirilmiş fakültelerin psikoloji, pedagoji ve danışmanlık psikolojisi bölümlerinden mezun kimselerdir. Bu araştırmada rehber öğretmenlere verilen empati eğitiminin empatik beceri ve empatik eğilim düzeylerine etkileri deneysel bir yaklaşımla incelen miştir. Bu araştırmada, Dökmen (1988) tarafından geliştirilen empatik beceri için, Empatik Beceri Ölçeği - B Formu, empatik eğilim için, Empatik Eğilim Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca empati eğitimi için `Empati Eğitimi Programı` geliştirilmiştir. Bu program sekiz oturumdan oluşmaktadır. Programın amacı, rehber öğretmen lerin empatik beceri ve eğilim düzeylerini arttırarak, danışanlarını daha duyarlı ve doğru bir şekilde anlamalarını sağlamaktır. Empati eğitimi izmir ilinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı liselerde ve Rehberlik Araştırma Merkezi'nde çalışan rehber öğretmenlerden tesadüfi örneklemle seçilen onbir kişilik deney grubu na uygulanmıştır. Onbir kişiden oluşan kontrol grubuna ise placebo nitelikli bir grup yaşantısı sağlanmıştır. Empati eğitimi programından önce deneklere Em patik Beceri Ölçeği ve Empatik Eğilim Ölçeği ön test uygulaması olarak veril miştir. Uygulama sonunda ise deneklere aynı ölçekler tekrar verilerek son test uygulaması gerçekleştirilmiş ve deneysel işlem tamamlanmıştır.77 Araştırma sonucu elde edilen verilere iki parçalı desen (Split-plot de sign) uygulanmış, daha sonra bu desene uygun çift yönlü varyans analizi yapılmış ve sonuçların anlamlılığı t testi ile testedilmiştir.Bu işlemler sonucunda elde edilen bulgular şöyledir: Empatik beceri düzeyine ilişkin bulgular: Empati eğitimi alan deney grubunun empatik beceri düzeylerinde bir artış olmuş, kontrol grubunda herhangi bir değişme olmamıştır. Deneysel bir araştırma içinde elde edilen bu sonuç, empati eğitiminin empatik beceri üzerinde etkili olduğunu, rehber öğretmenlere uygun eğitim verilmesi halinde empatik beceri düzeyleri üzerinde etkili olacağını göstermektedir. Empatik eğilim düzeyine ilişkin bulgular: Empati eğitimi alan deney grubunun empatik eğilim düzeylerinde her hangi bir değişme olmadığı görülmüştür.Kontrol grubunun empatik eğilimlerinde de herhangi bir artış olmamıştır. Yapılan deneysel araştırmanın, deneklerin empatik eğilimleri üzerinde etkili olmadığı saptanmıştır. Bu sonuç empatik eğilimin doğuştan yardımseverlikle belirlenen bir kişilik özelliği olduğu ve doğuştan yardımsever kişilerin empatik olabilecekleri literatür ve araştırma bulgularıyla açıklanmıştır.

78 SUMMARY Modern educational system focuses on the function of the school as an institute in wich training, administration and counseling are being provided. The purpose of counseling services in education is to help the student as a `whole person` thus supporting his self - actualization. In educational institutions, school counselors are assigned to carry out this specific role of helping the student with his psychological problems. The present research is concerned with the effects of empathic training on the empathic skill and tendency level of school counselors. The data examined in the study are collected through the use of two instruments. Empathic Skill Scale - Form B (developed by Dökmen, 1988) and Empathic Tendency Scale are used to conduct the experimental study. `Empathy Training Program `made up of eight sessions, has been structured for the purpose of training the counselors in gaining some empathic skill and insight into their student clients. The training has been given to a random sample of eleven counselors who are currently working at the Counseling Research Center in Izmir. Placebo effect has been controlled through the use of another parallel group. A split - plot design, is used to analyse the data. To examine the effect of the `Training Program` on the counselors' empathic skill levels and their empathic tendency levels, two way analysis of variance is carried out and t - test is used to test is used to test the significance of the results..79 The research findings are presented at two levels: (A) The Findings Associated With The Empathic Skill Level: It is found that the empathy training program has significantly increased the level of empathic skill level of experimental group compared to that of the control group. (B) The Findings Associated With The Empathic Tendency Level: Empathy trainin§g is not found to be a significant variable on the influence of the empathic tendency level of the group. Finally with the support of the research findings found in the literature, it can be stated that the empathic tendency of people is related to their altruistic characteristics which are inherent and cannot be learned.