İnsanların ölüm karşısındaki tutumları hakkında yapılan araştırmaların değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Türkiye'de ölümle ilgili psikolojik çalışmaların çok az olmasından dolayı, araştırmacıların ilgilerini, ölümün `bir çok açıdan ele alınabilen bir olgu` olduğuna çekmek amaçlanmıştır. Ayrıca çalışmada, birey, ölümü nasıl kavramlaştırıyor ve algılıyor? Ölüm karşısında ortaya çıkan tutumlar nelerdir? Bu tutumlar din, yaş, cinsiyet, ırk, meslek türü, sosyo-ekonomik düzey, eğitim düzeyi gibi değişkenlerle bir korelasyona sahip midir? Ölüme ilişkin tutumlarla ilgili araştırmalarda ne tür araçlar geliştirilmiş ve kullanılmıştır? Bu ve benzeri sorulara cevap vermek amaçlanmıştır. Bu amacımızı gerçekleştirmek için, Türkçe ve İngilizce literatür taranmaya çalışılmıştır. Konuyla ilgili temin edilebilen kaynaklardan faydalanarak çalışmamız yürütülmüştür. Çalışmada ilk önce konuyla ile ilgili kavramlar ele alınmıştır. İkinci olarak, insanın ölüm karşısındaki tutumları hakkında yapılan araştırmalar, kullanılan değişkene göre tasnif edilmiştir. Bu değişkenler, din, yaş, cinsiyet, meslek durumu, sosyo-ekonomik düzey gibi değişkenlerdir. Üçüncü olarak da, bu araştırmalardan ortaya çıkan, insanın ölüm karşısındaki genel tutumlar hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır. Sonuçta, araştırmalar, genellikle insanın bir ölüm korkusuna veya ölüm kaygısına sahip olduğu bulgusunu ortaya koymuştur. Bununla birlikte, insanın, ölümü yadsıma, kızgınlık, ölüme meydan okuma, ölümü isteme, ölümü bastırma ve maskeleme, ölümü kabullenme ve patalojik tepkiler gibi ölüme karşı bir çok tutum sergilediğine dair bulgular elde edilmiştir. Günümüzde ölüme karşı gösterilen en yaygın tutumların ise, maskeleme ve bastırma tutumları olduğu ortaya çıkmıştır.