Türkiye`de liberalleşme sürecinde bütçe açıklarının finansman yöntemleri ile ilişkisi

Abstract

ÖZET 1929-30 Dünya ekonomik kriziyle birlikte tüm dünyada talep yönlü iktisat önem kazanmıştır. Türkiye'de bu iktisadi yaklaşımdan etkilenmiş ve Devlet ekonomide büyük bir önem arzetmiştir. Türkiye'de kamu harcamalarının artması (özellikle transfer ve cari) seçmenlerin bu durumdan memnun olmasına yetmiştir. Ancak ileriye dönük getirişi olacak yatırım harcamalarına gereken önemin verilmemesi, siyasi düşünceler vb. nedenlerle tasarruf birikimi yeterince sağlanamamıştır. Kamu Gelirlerinin de (özellikle vergi gelirlerinin) ekonomimizdeki vergi yapısının yetersizliği ve politik sebeplerle arttırılmaması bütçe açıklarına yol açmıştır. 1980'den sonra Liberalleşme açısından büyük adımlar atılmıştır. Ancak seçmenlerin de eğilimine uyularak bütçe açıklan ve yüksek enflasyonla büyüme hızının yükseltilmesi politikaları önem kazanmıştır. 24 Ocak kararlan, konvertibilite, KDV, dışa açık piyasa ekonomisi çalışmaları da kalıcı yapısal iyileşmeler sağlayamamıştır. Bütçe açıklan 1980 yılına kadar ağırlıklı olarak emisyonla finanse edilmiştir. Bu yıldan itibaren ise emisyonla birlikte artan oranlarda iç borçlanmaya başvurulmuştur. İç borç faizlerinin yüksek olması ve devamlılık arzetmesi bütçe açıklarının finansmanında kısır bir döngüye dönüşmüştür. Bütçe açığının finansmanında, dış borçlanmanın yeri önemsizdir. Dış borçlanma bütçe açığının finansmanından çok, açığın artmasına yol açmaktadır. Bu durumdan doğru kur, para, maliye, gelir ve fiyat politikalarının dengeli bir şekilde uygulanılmasıyla kurtulunabilir. Devletin küçültülmesi gereklidir. Çünkü sadece kamu kesimi açıklarının varlığı piyasa ekonomisine bir müdahaleyi gösterir.

ABSTRACT By the big economical crisis in 1920-30 demond-side economics begins to get importance all over the world. Turkey was also affected by the economical approach and government started to play an important role in the economy. In Turkey the increase in the public expenditures was enough to please the voters. But lack of importance on future-oriented investments and by political approaches, insufficient saving were resulted. Also budget deficits began to appear as a result of unsatisfactory public revenues (especially tax revenues) by the effect of spoilage in the tax structure of Turkish economy and by political reasons. Since 1980, important steps have been realized on liberalization But by considering the voters, the economic policies on decreasing inflation, economical growth and budget deficit have got importance. The economic decisions on January 24, Convertibility, V.A.T., could not manage to ensure permanent structural recoveries. Till 1980, budget deficits had been financed by emission in a general way. Since 1980, by emission, domestic borrowing was needed in increasing rules. As a result of high and permanent interest rates, it became too difficult to finance the budget deficits. In financing budget deficits, foreign borrowing is rarely applied. The foreign borrowing causes new budget deficits rather than ower coming budget deficits If are think to overcome these problems, applicaiton of finance, monetary, income and price policies in belonced and a reasonable way, may be useful. Also government should be minimized. Because only the deficit of the public sectors vigualizes the inteference on the market economy.