15. yüzyıl Osmanlı tarihlerinde Çanakkale yöresi ve Türkler

Abstract

ÖZET Çanakkale yöresi, coğrafi konumu ve stratejik özelliğinden dolayı geçmişten günümüze daima tarihi önemini korumuştur. Tarihi süreç içerisinde değişik milletlerin yanı sıra Hun Türklerinin de akınına uğramış olan Çanakkale yöresi, XI. yüzyılın ikinci yarısının ortalarında Süleyman Şah zamanında fethedilmiştir. Ancak Haçlı seferlerinin başlamasıyla, Bizans hakimiyeti altına girmek zorunda kalmıştır. XIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yeniden Türklerin eline geçen Çanakkale yöresi, kısa süren Karası Beyliği hakimiyetinin ardından XIV. yüzyılın ortalarında Osmanlıların eline geçti. Osmanlıların Avrupa kıtasında ilk fethettikleri Çimpe (Çimbi) kalesi ile Asya ve Avrupa kıtaları arasında önemli bir köprü vazifesi gören, aynı zamanda Rumeli ve Balkanlar ile Avrupa içlerine kadar yapılan fetih hareketlerinde bir üs vazifesi pozisyonunda olan Gelibolu'nun, Çanakkale il sınırları içinde yer alması yörenin nedenli önemli olduğunu ortaya koymaktadır. XI. yüzyılda Anadolu'ya yapılan fetihler ve yaşanan göç olayları neticesinde nasıl ki, Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşması sağlanmış ise 1352 yılında Çimpe(Çimbi) kalesinin 1354 yılında da Gelibolu'nun fethinden sonraki göçlerle birlikte yapılan iskan faaliyetleri bölgenin demografik yapısında değişikliğe yol açmış ve neticede Rumeli'nin Türkleşmesi ve İslamlaşması sağlanmış oldu. XIV. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ``kalıcı nitelikli` olarak yöreye yerleşen Türkler bölgenin mamur hale gelmesini sağlayarak, Türkleşmenin ve İslamlaşmanın izlerini günümüze taşıyacak dini, sosyo-kültürel eserler inşa etmişlerdir. Bu çalışmada, Rumeli yakasında ilk fethedilen yer olan Çimpe(Çimbi) kalesi ile Gelibolu'nun fetihlerinin ön plana çıkarılmasının yanı sıra özellikle Çanakkale yöresinin Türkleşmesi ve bunun neticesinde o dönemin izlerini günümüze taşıyan eserlerin tanıtılması üzerinde durulmuştur. V11 t£gE*iw*«*

ABSTRACT The Dardanelles (Çanakkale) region has perpetually kept its historical importance from the past to today thanks to its geographical location and strategic feature. In historical process the Dardanalles (Çanakkale) region, which had been subject to the raids of Hun Turks as well as to the ones of different nations, was conquered in the reign of Süleyman Şah in the middles of the second half of the eleventh century. But with the beginning of the Crusades, it could not help entering Byzantion sovereignty. The dardanelles (Çanakkale) region, wich the Turks had captured since the second half of the thirteenty century, was captured by the optomans in the middles of the fourteenty century after a short period sovereignty of the Karası principality. That the Castle of Çimpe( Çimpi), wich was tne first place that was conquered by the ottomans in Europe, and Gallipoli (Gelibolu), wich was in a position of a crucial bridge between the continents of Asia and Europe as well as in a position of a bas efor the conquests which extended into Rumeli and Balkans together whith the heartlands of Europe, locate within the boundaries of the Dardanelles (Çanakkale) region explains how the region has been important. As the turkificattion and islamization of Anatolia had been provided with the raids and immigration to it, inhabiting activities together with immigration after the conquests of the Castle of Çimpe (Çimbi) in the year 1352 and Gallipoli (Gelibolu) in the year 1354 changed the demographical structure of the region and in the end the turkification and islamization of Rumeli was provided. The Turks, who had inhabited the region permanently since the second half of the fourteenth century, providing the restoration of the region, built the religious, socio-cultural monuments with which the traces of turkification and islamization have been brought to these day. In this study, espesially the turkification of the region and introducing the monuments which ewre builts as a result of this process and which brought the traces of that period to these days have been dwelt on as well as giving importance to the Castle of Çimpe (Çimbi), which was the first place conquered in Rumeli, and Gallipoli (Gelibolu). via