Bulgaristan`ın bağımsızlık sürecinde kilisenin fonksiyonel rolü

Abstract

Bulgarlar, XIX. yüzyılın başlarından itibaren Rum Patrikhânesi'nin asimilasyon politikalarına karşı millî bir uyanış hareketi başlatmışlardır. Uzun bir mücadele sonucunda 1870'te Patrikhâne'den ayrılan Bulgarların bundan sonraki faaliyetleri Osmanlı Devleti'ne karşı siyasî bağımsızlık mücadelesi vermek yönünde olmuştur.Bulgarlar, Patrikhâne'ye karşı vermiş oldukları millî-dinî mücadele boyunca sosyal, kültürel, ekonomik ve eğitim açısından da kendilerini geliştirmiş, kısa süre içerisinde millî uyanışlarını gerçekleştirmişlerdir. Bu uyanış sürecinde başta din adamları olmak üzere, Rusya, Avrupa devletleri ve misyonerler önemli roller oynamışlardır. Bulgarlar, Patrikhâne'ye karşı dinî bağımsızlıklarını kazandıktan sonra Osmanlı İmparatorluğu'ndan da bağımsızlıklarını elde etmek arzusuyla bir takım isyan hareketlerine girişmişlerdir. Bulgarların isyanlarında din adamları oldukça etkin bir rol oynamış, bir Osmanlı kurumu olan Ekzarhâne de Bulgar isyanlarına destek vermekten kaçınmamıştır.1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşından sonra Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir Prenslik olan Bulgaristan tam bağımsız bir devlet olma sevdasını sürdürmüştür. Prensliğin bu faaliyetlerinin başta gelen destekçisi de Osmanlı İmparatorluğu'nun başkentinde bulunan Ekzarhâne olmuştur.Ekzarhâne ve Bulgar din adamları Prensliğin, bağımsızlığını ilân ettiği 1908 yılına kadar ihtilâl komitelerine her türlü yardım ve desteği sağlamış, Bulgarlar arasında propagandalar yapmak yoluyla da onları bağımsızlık için teşvik etmiştir. Ayrıca Ekzarhâne, Bulgarların sosyo-kültürel bakımlardan gelişmelerine de destek vererek katkıda bulunmuştur.Böylece XIX. yüzyıl başlarında başlayan Bulgar millî-dinî uyanışının meyvesi olan Ekzarhâne, hiç şüphesiz millî bağımsızlık için verilen uzun mücadelenin doruk noktasında Bulgar halkının dinî, toplumsal ve siyasî temsilcisi olmuştur.

Since the beginning of the nineteenth century, the Bulgarians started a national revival movement against the assimilation policies of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople. After seceding from the Patriarchate in 1870 as a result of a prolonged struggle, the Bulgarians then concentrated their activities on the struggle for political autonomy against the Ottoman Empire.During their national?religious struggle against the Patriarchate, the Bulgarians improved themselves in terms of social, cultural, economic, and educational aspects and achieved their national revival in a short span of time. Throughout this process of revival, Russia, European countries, missionaries, and particularly ecclesiastics played significant roles. The Bulgarians, after gaining their religious autonomy from the Patriarchate, began a number of rebellion movements in the hope of obtaining their autonomy from the Ottoman Empire. Ecclesiastics played a remarkably effective role in the Bulgarian rebellions, and the Exarchate, which was an Ottoman institution, did not hesitate to support the Bulgarian rebellions.After 1877-1878 Ottoman?Russian war, Bulgaria, then a Principality subject to the Ottoman Empire, continued its ambition to become a fully independent state. The leading supporter of these activities of the Principality was the Exarchate, which was located in the capital city of the Ottoman Empire.Until the Principality declared its independence in 1908, the Exarchate and the Bulgarian ecclesiastics had provided all sorts of assistance and support to the revolution committees and encouraged the Bulgarians towards independence by making extensive propaganda among them. The Exarchate also promoted the socio-cultural development of the Bulgarians, thus further contributing to their success.The Exarchate, which was the fruit of the Bulgarian national?religious revival beginning in the early nineteenth century, therefore, undoubtedly became the religious, social and political representative of the Bulgarian people at the climax of the extended struggle for the national independence.