Paphlagonia hadrianoupolis`i mozaik ve fresko buluntuları

Abstract

Paphlagonia Hadrianoupolis'i Günümüz Karabük İlinin Eskipazar İlçesinin 3 km kadar batısında yer almaktadır. Bu kent, Güneybatı Paphlagonia Bölgesinde, Galatia ve Bithynia sınırları arasında kalmaktadır. Hadrianoupolis zengin tarımsal ve bağ alanları ile küçük ancak önemli bir kent profili çizmekteydi. Kent, Eskipazar-Mengen Karayoluna paralel olarak uzanan doğu-batı doğrultusunda 8 km ve kuzey-güney yönünde 4 km'lik bir alanda yer alır. Kentin yayılım alanı ise çok daha geniş bir coğrafi karakter sergilemektedir. Bu karakter, tipik bir Antik kentin yayılım standardına göre biraz daha karışık bir görünüme sahiptir.2005 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ergün Laflı'nın başkanlığında bir ekip tarafından Hadrianoupolis ve çevresinde bir yüzey araştırması yapılmıştır. Bu yüzey araştırmasının sonucunda İ.Ö. 1. yüzyıl ile İ.S. 8. yüzyıl arasında kentte bir yerleşimin olduğu anlaşılmıştır. 2006 ve 2007 yıllarında çeşitli kazı çalışmaları gerçekleştirilmiş, 2008 yılında ise restorasyon ve konservasyon çalışmalarına ağırlık verilmiştir. 2003 ve 2008 yılları arasında yapılan çalışmalar sonucunda kentin en az 24 adet mimari yapısına ilişkin kalıntılara rastlanmıştır. Bu yapılar arasında Geç Roma-Erken Bizans Dönemine ait iki hamam yapısı, iki adet Erken Bizans Kilisesi, bir Erken Bizans Villası, olası bir tiyatro, kubbeli bir yapı, bir Orta Bizans Dönemi savunma yapısı ve bir apsidal yapı dikkat çekmektedir.Yapılan araştırmalar sonucunda Hadrianoupolis'in Erken Bizans Döneminde (Özellikle İ.S. 5. ve 7. yüzyıllar arasında) bu bölgedeki en önemli kentlerden biri olduğu anlaşılmaktadır. Bu Doktora tezinde kentin mozaik ve fresko buluntuları üzerinde durulmuştur. Mozaik Buluntuları Hamam A, Hamam B, Kilise A, Kilise B, Villa ve bir apsidal yapı içerisinde keşfedilmiştir. Fresko buluntuları ise sadece Erken Bizans Villasında bulunmaktadır.Anahtar Kelimeler: Hadrianoupolis, Paphlagonia, Erken Bizans, Mozaik, Fresko.

Hadrianoupolis is located 3 km west of the modern town of Eskipazar, near Karabük. It lies basically in Roman southwestern Paphlagonia and on the borderline of the Galatian, Bithynian and Paphlagonian territories. It was a small but important site, controlling this major route and dominating a rich agricultural, especially vinicultural, hinterland. It has been determined that the nucleus of the ancient city extended along the Eskipazar-Mengen highway for 8 km east-west and 4 km north-south. The chora of Hadrianoupolis is much more extensive in size. At the site it was difficult to locate a classical settlement pattern of a typical Greco-Roman polis, since parts of the city are widely distributed in the area and they are far from each other.In 2005 archaeological field surveys were begun at Hadrianoupolis and its environs by a team from the Dokuz Eylül University, Izmir. As a result of 2005 surveys it has been confirmed that Hadrianoupolis was indeed located at modern Eskipazar, with finds dating from the 1st century B.C. to the 8th century A.D. In 2006 and 2007 excavations were carried out, and 2008 was a restoration season on the site. The field activities between 2003 and 2008 identified the remains of at least 24 buildings. Among them are two bath buildings, two Early Byzantine churches, a Domus (formerly called as ?villa?), a fortified structure of the Middle Byzantine period, a possible theatron, a vaulted building, a domed building and an apsidial building.In general, these four campaigns have established that Hadrianoupolis was a fortified regional centre during the Late Roman and Early Byzantine periods (5th-7th cent. A.D.), when it can easily be defined as a ?polis? with civic buildings. It had a fairly large urban population as well as an extensive agrarian rural population in its chora. In my Ph.D. thesis my focus will be mosaic and fresco finds from the city. Most important finds are from Church A, Church B, Bath A, Bath B, Domus and Apsidial Building.Keywords: Hadrianoupolis, Paphlagonia, Early Byzantium, Mosaic, Fresco.