Örgütsel uyumsuzlukla başa çıkmada yeni bir yaklaşım: Algılanan kontrol mekanizmaları

Abstract

Örgütsel uyum konusu, iş tatmini, stres, meslek seçimi, işe alma ve seçme gibi pek çok örgütsel davranış ve insan kaynakları konularına temelden bağlı bir konudur. Bu nedenle, bahsi geçen konular örgütler ve işletmeler için ne kadar önemliyse, örgütsel uyum da buna paralel bir öneme sahiptir. Yazında uyum konusunun işletmeler için önemine vurgu yapan ve işletmeler için daha iyi anlaşılmasına çalışan çokça çalışma mevcuttur. Bu tez çalışması, konunun bireyler için ne kadar önemli olduğuna odaklanmakta, konuya bireye odaklı bir bakış açısıyla yaklaşmaktadır. Bireylerin örgütsel uyumsuzluk yaşadıkları durumlarda, uyumu elde etmek için kullanacakları algılanan kontrol mekanizmaları uyumsuzlukla başa çıkma stratejileri olarak irdelenmektedir. Çalışma, örgütsel uyum yazınının, uyumun önemine nazaran daha az yer tutan uyumsuzlarla ilgili bölümünü genişletmekte, uyumsuz çalışanlara dair yapılan varsayımları da sorgulamaktadır.Bireylerin kullandıkları algılanan kontrol mekanizmaları ile örgütsel uyum konusunu bir araya getiren bu tez çalışması, işletme alanının çokça üzerinde durulan bir konusuyla, psikoloji alanının popüler konularından birini buluşturmaktadır. Bu çalışmanın alana katkısı, örgütsel uyumsuzluğun işten ayrılma ile sonuçlanacağı varsayımına karşı, bireylerin uyumsuzluk durumuyla başa çıkmada algılanan kontrol mekanizmalarını nasıl kullanabileceklerine dair önermeler getirmek yoluyla oluşmaktadır. Bireylerin uyumsuz oldukları durumlarda ayrılma dışındaki seçeneklerine kontrol mekanizmaları çerçevesinde değinilmekte ve kontrol mekanizmalarını bir başa çıkma biçimi olarak sunmaktadır. Böylece tezde, hem uyum yazınına yeni bir bakış açısı getirilmekte hem de algılan kontrol mekanizmalarının örgütsel alanda kullanımına dair ilk örneklerden biri sunulmuş olmaktadır.Anahtar Kelimeler: Örgütsel uyum, Uyumsuzluk, Algılanan Kontrol, Birincil ve İkincil Kontrol

The subject of organizational fit is highly related to research areas like organizational behavior and human resource management, specifically job satisfaction, stress, vocational choice, recruitment and selection. For this reason, organizational fit has the utmost importance as for organizations and businesses in parallel with the said research areas. There is a huge amount of research about organizational fit which contributes to the understanding of significance of the subject in relation with the businesses. In this thesis study, fit is conceptualized on an individual based focus that uncovers the importance of the subject for employees. The perceived control mechanisms are analyzed for those circumstances that appear when employees encounter misfit. This study widens the research on misfit and thereof questions the assumptions on the subject. This study brings together an important topic of management namely organizational fit with perceived control mechanisms which is one of the popular research areas in psychology. The contribution of this study can be summarized as follows; question the general assumption that organizational misfit will always result in turnover, clarify perceived control mechanisms as a strategy of coping with organizational misfit and construct practical propositions that are fundamental for understanding how control mechanisms are utilized. In this way, a new approach to the literature of fit is declared as well as a new model for the utilization of perceived control mechanisms is proposed.Keywords: Organizational Fit, Misfit, Perceived Control, Primary and Secondary Control