Birleşmiş Milletler Örgütü`nün uluslararası yönetim faaliyeti

Abstract

Bu tezin amacı, belirli bir ülkede yönetim yetkilerini üstlenmek üzere Birleşmiş Milletler tarafından kurulan misyonların tarihsel perspektifiyle incelenmesidir. Çalışmanın nihaî hedefi söz konusu misyonların BM Andlaşmasındaki hukukî temellerinin belirlenmesi ve açıklanmasıdır. Bu amaçla, tez dört bölümden oluşmaktadır.Birinci bölüm, incelenen kavramların tanıtıldığı kuramsal kısımlardan oluşmaktadır. Birinci kısımda ilk önce uluslararasılaştırma ve uluslararası yönetim kavramları açıklanmıştır. Sonrasında, son dönemdeki BM geçici yönetim misyonlarının barışı koruma operasyonları çatısı altında geliştiği göz önünde bulundurularak, barışı koruma misyonlarının ortaya çıkışı ve tedrici dönüşümü incelenmiştir. İkinci kısımda ise, uluslararası yönetim kavramı, benzer bazı kurumlarla, yani himaye altında devlet, bir ülke üzerinde ortak egemenlik, Milletler Cemiyetindeki manda rejimi, BM vesayet sistemi ve askerî işgalle karşılaştırılmıştır.Milletler Cemiyeti ve Birleşmiş Milletler Örgütünün uluslararası yönetim uygulamaları bu çalışmanın ikinci bölümünde kronolojik bir sırayla tahlil edilmiştir. İlk kısım, Saar Bölgesi, Danzig Serbest Şehri, Trieste Serbest Bölgesi ve Kudüs örneklerini kapsamaktadır. İkinci kısımda, Birleşmiş Milletler tarafından girişilen uluslararası yönetim örnekleri (ONUC, UNTEA, BM Namibya Konseyi, UNTAC, UNOSOM II, UNTAES ve UNAET) tahlil edilmiştir. Son kısımda, bu örnekler işlevlerine ve ilgili misyon tarafından üstlenilen yönetim yetkilerinin kapsamına göre sınıflandırılmıştır.Birleşmiş Milletler geçici yönetimlerinin önemli bir örneği olarak Kosova'daki BM Geçici Yönetimi (UNMIK), üçüncü bölümün konusunu oluşturmaktadır. Bu Bölümün ilk kısmında Kosova'nın tarihsel geçmişi ve Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ndeki statüsü incelenmiş, ikinci kısımda, UNMIK'in görevleri, yetkileri ve uygulamaları ayrıntılı olarak irdelenmiştir.Uluslararası yönetim misyonlarının Birleşmiş Milletler Andlaşmasındaki hukukî temelleri, çalışmanın dördüncü ve son Bölümünü oluşturmaktadır. İlk kısımda BM Andlaşmasının hazırlık çalışmaları ve Örgütün belirli bir ülkede yönetim yetkilerini üstlenmesine ilişkin uygulamaları tahlil edilmiştir. İkinci kısımda ise temel mesele, BM Andlaşmasında, Örgütün uluslararası yönetim faaliyetine girişmesini haklı kılacak herhangi bir hüküm bulunup bulunmadığıdır. Bu kısım özellikle, ilgili maddeler çerçevesinde BM Güvenlik Konseyinin ve Genel Kurulun yetkilerine odaklanmıştır. Güvenlik Konseyi tarafından kurulan uluslararası yönetim misyonlarının pek çoğu BM Andlaşmasının VII. Bölümüne dayandığından, Konseyin bu bölüm çerçevesindeki yetkileri ayrıntılı olarak incelenerek, uluslararası örgütlerin zımnî ve teamülî yetkileri de irdelenmiştir. Son olarak, BM geçici yönetimlerinin başlıca hukukî dayanaklarından biri olarak ülke devletinin rızası da bu kısımda incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Birleşmiş Milletler, Uluslararası Yönetim, Geçici Yönetim, Uluslararası Barış ve Güvenlik, BM Güvenlik Konseyinin Yetkileri, Kosova.

This thesis aims to examine the missions established by the United Nations to assume governmental powers in a given territory, in a historical perspective. The ultimate goal of the study is to determine and clarify the legal bases of the aforementioned missions in the UN Charter. To this end, the thesis is divided into four parts.Part I consists of theoretical chapters that introduce the main concepts examined. Chapter one begins by defining internationalization and international administration. Then are examined the emergence and progressive transformation of peacekeeping missions, considering that recent UN interim/transitional administration missions have developed under the umbrella of `Peacekeeping missions`. In the second chapter, the concept of international administration is compared with similar institutions, namely protectorates, condominiums, the mandate system of the League of Nations, the UN trusteeship system and belligerent occupation.International administration practices of the League of Nations and the UN are analysed by chronogical order in the Second Part. The first chapter includes examples of the Saar Territory, Free City of Danzig, Free Territory of Trieste and the City of Jerusalem. In the second chapter, other examples of international administration taken over by the United Nations, respectively, ONUC, UNTEA, the United Nations Council for Namibia, UNTAC, UNOSOM II, UNTAES and UNTAET are studied. In the last part, these examples areclassified with regard to the functions and scope of governmental powers undertaken by the respective mission.As the UN Interim Administration Mission in Kosovo (UNMIK) is the prominent instance of the UN interim or transitional administrations, this sample forms the topic of the third part. In the first chapter, the historical background of Kosovo and it's statute within the Federal Republic of Yugoslavia and the second chapter, UNMIK's missions, powers, and practices have been scrutinized in detail.The legal bases of international administration missions in the UN Charter are discussed in the Fourth and last Part of the study. In the first chapter, the drafting of the Charter and institutional practice of the Organization with regard to administration of a given territory have been analyzed. In the second chapter is raised the issue whether there is any article in the UN Charter justifying the involvement of the UN in international administration; this chapter especially focused on the powers of the UN Security Council and General Assembly according to their respective articles. Since most of the international administration missions are established by the Security Council based on Chapter VII of the Charter, powers of the Council are examined in detail. In this chapter are also studied implied and customary powers of international organizations. Finally, the consent of the territorial state as one of the the main legal basis of the UN interim/transitional administration is being examined.Keywords: The United Nations, International Administration, Interim/Transitional Administration, International Peace and Security, Powers of the UN Security Council, Kosovo.