Türkiye`deki adli delil yönetiminin kurumsal yapı ve işleyişinin uluslararası alanla karşılaştırmalı analizi

Abstract

Adli Delilin tespiti, korunması, nakli, muhafazası, değerlendirilmesi ve imhası gibi süreçler veya bu süreçleri yürüten kurumların idaresi olarak söyleyebileceğimiz adli delil yönetimi; başlı başına demokrasi, hukuk devleti ve insan haklarının korunması ve sağlanması açısından köşe taşı bir konuma sahiptir. Adli delil yönetimi süreçlerinde en çok ve en geniş kapsamda yer alan kurumlar kolluk kurumlarıdır. Türkiye'de adli delil yönetiminde sorunlar vardır. Bu sorunlar devlet yönetiminin görevlerinden olan güvenlik ve adalet hizmetlerinde aksamalara sebep olmaktadır. Bu sorunlara dünyadaki gelişmiş ülkeler (ABD: Texas Kamu Güvenliği Dairesi, Almanya: Bundeskriminalamt-BKA) ve küresel ve bölgesel kolluk organizasyonlarının (İnterpol-Europol) uygulamalarında çözümler bulunması muhtemeldir. Bu bağlamda yerli ve yabancı literatür, ilgili mevzuatlar, kurumların resmi internet siteleri, kurumlarla yapılan bilgi alış-verişi, kurumlara dair yapılan görüşmeler, kurumlara dair soruların verilip cevaplanması tarzındaki veriler ve bazı kurumlara dair yapılan nihayetinde onlarca yıl süren gözlem ve deneyimler kaynak olarak kullanılmıştır. Türkiye'deki belirgin eksiklikler; terim ve anlam karmaşası, saha-yetki-görev karmaşası, adli kolluk personelinin belirsizliği, adli delil yönetimi bağlamındaki adli birimlerin adli makamlara bağlı olmaması, mevzuat sorunu, eşgüdüm mekanizması bulunmayışı, yargı işlemlerindeki yürütme ağırlığı, adli makamların delillerden uzak kalışı, akreditasyon ve standardizasyon sorunları, kurumların farklı imkan ve standartlarda çalışmaları, farklı personel rejimlerinin uygulanması, anlaşmazlıklarda arabuluculuk olmayışı, kontrol veya tavsiye niteliğinde herhangi bir organ bulunmaması, bilimsel çevrelerden ve ilgili kurumlardan yararlanamama, delil tespitinde tutanağın ana usul oluşu, veri deliline dair düzenlemelerin yeterli olmaması ve yönetimin temel işlevlerinin bir bütün olarak değerlendirilmemesi olarak ortaya konmuştur. Tezimizde bu sorunlara çözüm önerileri sunulmaktadır.Anahtar Kelimeler: Yönetim, Delil, Delil Yönetimi, Adli Delil Yönetimi, Karşılaştırmalı Delil Yönetimi, İnterpol, Europol, Almanya Bundeskriminalamt-BKA, ABD Texas Kamu Güvenliği Dairesi.

Forensic evidence administration which can be said the identification, preservation, transportation, storage, evaluation and management processes or the administration of the institutions which rules these processes; itself has the cornerstone position for democracy, rule of law and protection and set of human rights. The institutions which have the most and at the widestrange role at the forensic evidence administration are law enforcement agencies. There are problems at the forensic evidence management in Turkey. These problems cause to distruptions at the security and justice services which are the duties of State administration. It is possible to find solutions for these problems at the aplications of developed countries (USA: Texas Department of Public Security, Germany: Bundeskriminalamt-BKA) and global and regional law enforcement agecies (Interpol-Europol). In this context, domestic and foreign literature, relevant legislation, institutions' official websites, the exchange of information with institutions, the talksheld on the institutions, the data of answers of the given questions on institutions and ultimately dozens of years of observation and experience are used as the source.Significant problems in Turkey are; confusion of terms and meanings, field-authority-taskcomplexity, uncertainity of judicial police staff, Forensic units are not under the judicial authorities in the context of forensi cevidence management, regulatory problems, lack of coordination mechanism, execution weight in judicial proceedings, stay away from the evidence of the judiciary, accreditation and standardization issues, different working standarts of institutions, implementation of different personel regimes, lack of mediation in disputes, in the absence of any controlor advisory bodies, inability to benefit from the scientific community and the relevant institutions, the minutes of evidence identification is the main method, lack of sufficient regulations concerning data evidence and the basic functions of management is not considered as a whole. At the end we offered solutions to these problems. Keywords: Administration, Evidence, Evidence Administration, Forensic Evidence Administration, Comparative Evidence Administration, Interpol, Europol, Germany Bundeskriminalamt-BKA, USA Texas Department of Public Security.