Periapikal lezyonlarda NO, IL-1ß, TNF-?, HSP60 ve HSP70 ekspresyonlarının incelenmesi ve değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı; periapikal lezyonlarda nitrik oksit (NO), interlökin-1 beta (IL-1ß), tümör nekrozis faktör-alfa (TNF-?), ısı şoku protein 60 (HSP60) ve ısı şoku protein 70 (HSP70)'in salınımlarının incelenmesi ve değerlendirilmesidir, ayrıca bu moleküllerin salınım miktarlarının birbirleri ile ilişkilerinin araştırılmasıdır.Çalışmaya, Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'ne farklı nedenlerden dolayı müracaat eden sistemik olarak sağlıklı toplam 59 birey dâhil edildi. Çalışma protokolüne göre bireyler üç gruba ayrıldı. Periapikal ve periodontal olarak sağlıklı 10 birey kontrol grubunu, radyografik ve histolojik olarak tanısı konmuş kronik apikal periodontitisli 33 hasta ile radiküler kistli 16 hasta periapikal lezyonlu grupları oluşturdu. Çalışmamıza dâhil edilen tüm bireylere çalışmanın amacı ve yöntemi hakkında bilgi verildi ve imzalı onayları alındı.Bu çalışmada kontrol, kronik apikal periodontitis ve radiküler kist gruplarından elde edilen doku örneklerinde iNOS antikoru ile boyanma skorlarının istatistiksel incelemesinde her grup arasında ileri derecede anlamlılık tespit edildi. (p<0.001) Kontrol, kronik apikal periodontitis ve radiküler kist gruplarından elde edilen doku örneklerinde IL-1ß antikoru ile boyanma skorlarının istatistiksel incelemesinde; kronik apikal periodontitis grubu ile radiküler kist grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmezken, bu gruplarla kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulundu. (p<0.01) Yine bu üç gruptan elde edilen doku örneklerinde TNF-? antikoru ile boyanma skorlarının istatistiksel incelemesinde; kronik apikal periodontitis grubu ile radiküler kist grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlenmezken, bu gruplarla kontrol grubu arasında ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık gözlendi. (p<0.01) HSP60 antikoru ile boyanma skorlarının istatistiksel incelemesinde her grup arasında ileri derecede anlamlılık görüldü. (p<0.001) HSP70 antikoru ile boyanma skorlarının istatistiksel incelemesinde her grup arasında ileri derecede anlamlılık bulundu. (p<0.001) Kronik apikal periodontitis grubunda iNOS, IL-1ß, TNF-?, HSP60 ve HSP70 boyanma skorlarının birbirleriyle ilişkisini gösteren istatistiksel değerlendirmelere göre; iNOS boyanma skorları ile IL-1ß boyanma skorları arasında (R= 0.625, P= 0.000), iNOS boyanma skorları ile TNF- ? boyanma skorları arasında (R= 0.481, P= 0.005), IL-1ß boyanma skorları ile TNF-? boyanma skorları arasında (R= 0.797, P= 0.000) ve HSP70 boyanma skorları ile HSP60 boyanma skorları arasında (R= 0.436, P= 0.011) istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyonlar tespit edildi. Diğer yandan, kist grubunda iNOS, IL-1ß, TNF-?, HSP60 ve HSP70 boyanma skorlarının birbirleriyle ilişkisini gösteren istatistiksel değerlendirmelere göre; iNOS boyanma skorları ile IL-1ß boyanma skorları arasında (R= 0.593, P= 0.016), iNOS boyanma skorları ile TNF- ? boyanma skorları arasında (R= 0.595, P= 0.015) ve HSP70 boyanma skorları ile HSP60 boyanma skorları arasında (R= 0.787, P= 0.000) istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyonlar tespit edildi.Sonuç olarak; periapikal lezyonlu gruplarda NO, IL-1ß, TNF-?, HSP60 ve HSP70'in salınımları sağlıklı dokulara oranla daha yüksek bulundu. Ayrıca radiküler kist grubunda NO, HSP60 ve HSP70'in salınımları kronik apikal periodontitis grubuna oranla daha yüksek bulundu. Periapikal lezyonların oluşumunda bu moleküllerin aktivasyonunun önemli olduğu ve kronik apikal periodontitis formasyonundan kist formasyonuna geçişte bu moleküllerden bazılarının rol alabileceği sonucuna varıldı.Anahtar Kelimeler: Periapikal lezyonlar, nitrik oksit, sitokinler, ısı şoku proteinleri, ekspresyon, immünohistokimyasal

The aim of this study was to determine and to evaluate the expression of nitric oxide (NO), interleukin-1 beta (IL-1ß), tumor necrosis factor-alpha (TNF-?), heat shock protein 60 (HSP60) and heat shock protein 70 (HSP70) in periapical lesions, it also aims to study the relationships between the expression amounts of these molecules.Fifty-nine systemically healthy patients were included the study which they attend Dentistry Faculty of Ataturk University for different causes. According to the study protocol all individuals were divided into three groups. The control group consisted of 10 periodontally and periapically healthy individuals, the groups with periapical lesions had 33 patients who were radiographically and histologically diagnosed with chronic apical periodontitis and 16 patients with radicular cyst. The protocol of investigation was explained to each individual and received his or her signed consent.In the study, in statistical analysis of scores of staining with iNOS antibody of tissue samples, obtained from control, chronic apical periodontitis and radicular cyst groups, statistically highly significant differences were found among all groups. (p<0.001) In statistical analysis of scores of staining with IL-1ß antibody of tissue samples, obtained from chronic apical periodontitis and radicular cyst groups, statistically no significant differences were found between chronic apical periodontitis and radicular cyst groups, but statistically significant differences were found among control and periapical lesion groups. (p<0.01) Although in statistical analysis of scores of staining with TNF-? antibody of tissue samples, obtained from chronic apical periodontitis and radicular cyst groups, statistically no significant differences were found between chronic apical periodontitis and radicular cyst groups, significant differences were found among control group and periapical lesion groups. (p<0.01) In statistical analysis of scores of staining with HSP60 antibody of tissue samples, statistically highly significant differences were found among all groups. (p<0.001) In statistical analysis of scores of staining with HSP70 antibody of tissue samples, statistically highly significant differences were found among all groups. (p<0.001) In chronic apical periodontitis group, according to statistical analysis indicating relations with scores of staining with iNOS, IL-1ß, TNF-?, HSP60 and HSP70 antibodies with each other; statistically significant positive correlations were found between scores of staining with iNOS antibody and scores of staining with IL-1ß antibody (R= 0.625, P= 0.000), between scores of staining with iNOS antibody and scores of staining with TNF-? antibody (R= 0.481, P= 0.005), between scores of staining with IL-1ß antibody and scores of staining with TNF-? antibody (R= 0.797, P= 0.000) and between scores of staining with HSP70 antibody and scores of staining with HSP60 antibody (R= 0.436, P= 0.011). On the other hand, in radicular cyst group, according to statistical analysis indicating relations with scores of staining with iNOS, IL-1ß, TNF-?, HSP60 and HSP70 antibodies with each other; statistically significant positive correlations were found between scores of staining with iNOS antibody and scores of staining with IL-1ß antibody (R= 0.593, P= 0.016), between scores of staining with iNOS antibody and scores of staining with TNF-? antibody (R= 0.595, P= 0.015) and between scores of staining with HSP70 antibody and scores of staining with HSP60 antibody (R= 0.787, P= 0.000).In conclusion, expressions of NO, IL-1ß, TNF-?, HSP60 and HSP70 were found higher in periapical lesion groups in comparison to healthy tissues. Furthermore, expressions of NO, HSP60 and HSP70 were found higher in radicular cyst group in comparison to chronic apical periodontitis group. It was concluded that the activation of these molecules are of importance in formation of periapical lesions and some of these molecules might take place in transition from chronic apical periodontitis formation into cyst formation.Keywords: Periapical lesions, nitric oxide, cytokines, heat shock proteins, expression, immunohistochemical