Deniz ulaştırma işletmelerinde örgüt kültürü ile motivasyon üzerine nicel bir araştırma

Abstract

Başlangıç aşamasında insanı sadece mekanik vasıflarıyla bir üretim aracı gören yönetim bilimi, 1950'lere varıldığında insanı bir psikolojik varlık olarak ele almaya başlamıştır. Bu sayede motivasyon çalışmaları gibi insanı anlamaya yönelik çalışmalar başlamıştır. Çalışan ve yönetici davranışları üzerine yapılan ileri dönem araştırmalar, örgütlerin kendine has bir kültüre sahip olduğunu da ortaya çıkartmıştır.Deniz ulaştırma işletmeleri, küresel ticaretin önemli yapı taşları arasında yer alırlar ve küresel etkilere açıktır. Ticaret gemileri, bu gemileri işleten ve operasyonlarını yürüten işletmeler ve limanlar birbirlerinden oldukça farklı örgütlerdir. Hatta aynı bölgede yer alan aynı türde iki deniz ulaştırma işletmesi de birbirinden tamamen farklı ticari faaliyetlerde bulunuyor ve farklı örgüt yapısı ve kültür barındırıyor olabilir.Araştırmada kullanılan Denison Modeli örgüt kültürünü dört ana ve öniki alt boyutta incelemektedir. Öncül çalışmalarda sadeleştirilerek Türkçeleştirilen ölçme aracında yer alan ifadeler, bu araştırma kapsamında motivasyon üzerinde etkileri de ölçecek şekilde geliştirilmiştir. Araştırma sonucunda t-testleri ve ANOVA testleri ile seçilen örneklem için kişisel ve örgütsel etkenlerin örgüt kültürü algısı ve motivasyon üzerindeki etkileri ile açıklayıcı faktör analizi yoluyla ölçekte yer alan maddelerin oluşturduğu faktör grupları bulunmuştur. Doğrusal regresyon analizi ile ise, örneklemin örgüt kültürü algısı ve motivasyon seviyelerine etki eden kavramsal boyutlar ve bu kavramsal boyutların ilişkileri incelenmiştir. Elde edilen bulgulara dayanarak oluşturulan sonuç ve öneriler bilim insanlarının ve ilgililerin dikkatlerine sunulmuştur.

Management science which considered labour only as a mechanical tool for production in the arly phases has evolved approach humans as psychological existances by the 1950'ies. This has led to studies, such as motivation researches, aiming to understand the humans. Further studies on employee and manager behaviours have found out that the organizations have a culture inherent in themselves.Maritime transportation companies are among the fundemental building blocks of global trade and are open to global effects. Merchant vessels, the companies that operate the merchant fleet and the seaports are considerably different organizations. Even two maritime transportation companies of the same type and located in the same area might be trading totally different, and have contradictious organizational structure and culture.The Denison approach used in the research examines the organizationalculture under four main and twelve sub dimensions. The scale items which had been transleted to Turkish and simplified in priliminery studies have been evolved to measure their effects on motivation. As the findings the personal and organizational parameters effects on organizational culture perception and motivation for the selected sample have been attained by means of t-tests and ANOVA analyses, and the factor groups of the scale items for organizational culture and motivation have been attained by explanatory factor analyses held. By the regression analyses, the conceptual dimensions and their relation to the organizational culture perception and motivation have been achieved. The result and recommendations depending on the findings of the study are presented to the researchers and concerned parties' interest as a consequence.