1982 Anayasası döneminde yasama ve yürütme ilişkilerinin evrimi

Abstract

Bir hükümet sisteminde yasama ve yürütme ilişkilerini değerlendirebilmek için söz konusu organlara tanınan yetkilere ve bu yetkilerin karşılıklı dağılımına bakmak gerekmektedir. Zira bir sistemde organlardan herhangi birinin tüm yetkileri kendinde toplaması ya da diğer organa oranla oldukça fazla yetkilere sahip olması hiç şüphesiz yasama ve yürütme ilişkileri arasındaki orantıyı bozacaktır. Dolayısıyla yasama ve yürütme ilişkilerinin dengeli bir zemine oturması kuvvetler ayrılığı açısından en önemli noktayı oluşturmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünü kuvvetler ayrılığı kuramı ve bu kurama dayalı hükümet sistemleri Amerika Birleşik Devletleri, Fransa ve Birleşik Krallık ülkeleri örnek alınarak incelenecek ve bu ülkelerdeki yasama ve yürütme ilişkileri ele alınacaktır.İkinci bölümünde 1876 Kanun-u Esasî ile başlayan Osmanlı-Türk anayasa tarihindeki yasama ve yürütme ilişkileri incelenecektir.Üçüncü bölümde ise hükümet sistemi adına önemli bir değişim içeren 2007 tarihli ve 2017 tarihli anayasa değişiklikleri, bu değişiklikler sonucunda değişen hükümet sisteminin niteliği ve bu çerçevede yasama ve yürütme ilişkileri açıklanacaktır.Sonuç olarak da bu çalışma, kuvvetler ayrılığına dayanan hükümet sistemlerindeki yasama ve yürütme ilişkilerini incelemekte ve 1876'dan günümüze uzanan süreçte, özellikle de 1982 Anayasası dönemindeki, yasama ve yürütme ilişkilerini açıklamaktadır. Bu noktada 2017 tarihli anayasa değişikliği ile benimsenen yeni hükümet sistemine ilişkin karşılaştırmalı bir değerlendirme de yapmaktadır.Anahtar Kelimeler: Kuvvetler Ayrılığı, Hükümet Sistemi, Anayasa.

In order to evaluate the relation between legislature and executive in a system of government, it is required to check the authority of relevant branches and reciprocal distribution of these authorities.In the view of the fact that, in a system, concentration of power in any branch or any branch having more authority compared to the other branch would, without a doubt, disturb the balance of power between legislature and executive.Therefore, balancing the relation between legislature and executive is very crucial, in order to provide the checks and balances.In the first chapter of the study, theory of checks and balances, and systems of government based upon this theory will be examined with United States of America, France, and United Kingdom taken as example and the relation between legislature and executive in these countries will be examined.In the second chapter, the relation between legislature and executive in Ottoman-Turkish Constitutional History starting with 1876 Ottoman Basic Law will be analyzed.In the third chapter, constitutional amendments under date of 2007 and 2017, that include important changes regarding the system of government, characteristics of the government changed after these amendments, and relation between legislature and executive will be analyzed within this frame.In conclusion, this study analyzes the relation between legislature and executive in the system of governments based on the checks and balances and explains the relation between legislature and executive within the period from 1876 to these days, especially during 1982 Constitutional Era. In this point, this study benchmarks the new government system adopted with the constitutional amendment under the date of 2017.Keywords: Separation of Powers, Government System, Constitution.