Rekreatif bisikletçilerde motivasyon, öznel iyi oluş ve temel psikolojik ihtiyaç doyumu arasındaki ilişkinin analizi

Abstract

Çalışmanın temel amacı, rekreatif amaçlarla bisiklet süren bireylerde temel psikolojik ihtiyaç tatmini, motivasyon ve öznel iyi-oluş (ÖİO) arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Ayrıca çalışmada rekreatif bisikletçilerin yaş gruplarına, eğitim düzeyine, kullanılan bisiklet çeşidine göre, rekreatif faaliyetlere katılım şekline göre, motivasyonlarında farklılıklar bulunup bulunmadığını ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Çalışmada öncelikle alanyazın taraması yapılmıştır. Araştırmanın evrenini facebook üzerinden Interrail Türkiye Bicyclerail Grubuna üye bisiklet severler oluşturmaktadır. Yapılandırılmış anket tekniği ile elde edilen veriler doğrultusunda, öncelikli verilerin genel örüntüsüne ilişkin betimleyici ve karşılaştırmalı istatistiksel analizler yapılmış ve değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Son olarak ise yapısal eşitlik modellemeleri ile sınanan araştırmanın hipotezlerine ilişkin sonuçlar rapor edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre farklı yaş gruplarında olmanın motivasyon türleri üzerindeki temel etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre, 20 ve altı yaş grubundaki bireylerin özerk motivasyon düzeyleri 51 ve üstü yaş grubundaki bireylerden daha yüksektir. Farklı eğitim düzeylerinde olmanın temel etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür. İlköğretim mezunu bireylerin kontrollü motivasyon düzeylerinin diğer bireylerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Kullanılan bisiklet çeşidinin motivasyon türleri üzerindeki temel etkisinin anlamlı olduğu görülmüştür. Yarış bisikleti kullanan bireylerin özerk motivasyon düzeyi şehir bisikleti kullanan bireylerden daha yüksektir. Ayrıca katılımcıların faaliyete katılım şeklinin motivasyon türleri üzerindeki temel etkisinin anlamlı olduğu tespit edilmiştir. Faaliyete grup içerisinde katılan bireylerin hem özerk hem de kontrollü motivasyonları faaliyete bireysel olarak katılan bireylerden daha yüksektir. Araştırmanın temel hipotezlerinin test edilmesinde Yapısal Eşitlik Modeli kullanılmıştır. Bu çalışmada önerilen özerk motivasyon dolaylı etki modelinde, temel psikolojik ihtiyaç tatmininin, özerk motivasyon, yaşam doyum ve olumlu duygu durumunu pozitif ve anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. Bununla birlikte özerk motivasyonun da yaşam doyumunu ve olumlu duygu durumunu pozitif ve anlamlı olarak yordadığı belirlenmiştir. Kontrollü motivasyon dolaylı etki modelinde, temel ihtiyaç doyumunun, yaşam doyumunu ve olumlu duygu durumunu pozitif ve anlamlı olarak yordadığı tespit edilmiştir. Ayrıca kontrollü motivasyonun da yaşam doyumunu pozitif ve anlamlı olarak yordadığı saptanmıştır. Motivasyonsuzluk dolaylı etki modelinde ise, temel ihtiyaç doyumunun, motivasyonsuzluğu negatif, yaşam doyumunu ve olumlu duygu durumunu pozitif ve anlamlı olarak yordadığı belirlenmiştir. Bunun yanısıra motivasyonsuzluğun da olumlu duygu durumunu negatif ve anlamlı olarak yordadığı tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Rekreasyon, Temel Psikolojik İhtiyaç Tatmini, Motivasyon, Öznel İyi Oluş.

Primary aim of the study is to examine the relationships between basic psychological need satisfaction, motivation and subjective well-being in individuals riding bicycle for recreative purposes. The second aim of the study is to assess whether there are any differences in motivations of recreative bicycle riders based on their age groups, education level, preferred type of bicycle and preferred recreational activity. The study sample consisted of bicycle riders subscribed to Facebook Interrail Turkey Bicyclerail group. Descriptive and comparative statistical analysis of general pattern of data obtained were firstly conducted in line with the data collected by structured survey technique, and then relationships between variables were studied. Finally, results of fundamental hypothesis of the tested research were reported by means of structural equation modeling. The obtained findings indicated that fundamental effect of being from different age group is significant. The obtained results showed that individuals from age group of 20 and younger had a higher autonomous motivation level when compared to individuals from group of 51 and older. The results showed that fundamental effect of different education level was significant. Controlled motivation levels of individuals graduated from primary school were higher than the levels of other individuals. It was seen that fundamental effect of type of bicycle used was significant. Autonomous motivation of those using race bicycles was higher than motivation of those using city bicycles. Reports of participants showed that fundamental effect of way of participating in activities was significant. Both autonomous and controlled motivations of individuals participating activity as a member of a group were higher than motivations of individuals participating activities individually. Structural Equation Modeling was used to test fundamental hypothesis of the study. Our proposed indirect effect of autonomous motivation model indicated that satisfaction of basic psychological needs predicted autonomous motivation, satisfaction with life and positive emotional state positively and significant. It was also found out that autonomous motivation predicted satisfaction with life and positive emotional state positively and significant. The indirect effect of controlled motivation model indicated that satisfaction of basic needs predicted satisfaction with life and positive emotional state positively and significant. In addition, it was also found out that controlled motivation predicted satisfaction with life positively and significant. The indirect effect of no motivation model indicated that satisfaction of basic needs predicted no motivation negatively while satisfaction with life and positive emotional state positively and significant. It was also found out that no motivation predicted negative emotional state negatively and significant.Keywords: Recreation, Basic Psychological Needs Satisfaction, Motivation, Subjective Well-Being.