1950-1965 yılları arasında Türkiye`de değişen konut iç mekan kavramı (Ankara örneği)

Abstract

Bu çalışma, Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye'si temel alınarak, dönemin toplumsal koşulları doğrultusunda modern mimarlık hareketinin bir başlangıç olduğu 1930'lu yılları anlayarak, 1950-65 yılları arası değişen mimarlık ortamında, konut iç mekân kavramının nasıl geliştiğini incelemektedir. Cumhuriyet'in ilanı ile çağdaşlaşma ideolojisi gelişmeye başlamış, değişmeye başlayan toplumsal düzen, geleneksel yapıdan uzaklaşmaya çalışmış ve bu yeni yaşam biçimleri yeni mekân arayışlarını da beraberinde getirmiştir. Tüm bu gelişmeleri; sosyal, pratik ve gündelik hayata, kullanıcı ve gereksinimleri doğrultusunda, nasıl yansıdığını, değişimin sürecini, değişen yapı ve iç mekân örnekleri ile anlamaya çalışmaktadır.Birinci bölümde; 1950'li yılları anlamamız için geçmişe dönerek 1923 Cumhuriyet'in ilanı ile başlayan süreci, ülkenin sosyal, ekonomik ve kültürel ortamı doğrultusunda inceleyerek dönemin konut iç mekân tasarım özelliklerine bakılacaktır. Dönemin konut tipleri ele alınarak, tasarım özellikleri, iç-dış arakesitinde ki farklılaşmalar, mekân organizasyonları ve donatı elemanları irdelenerek, açıklanmaya çalışılacaktır. Karşılaştırmalı analiz yöntemi ile araştırılacak tez kapsamında, çağdaşlaşma eğilimlerinin başladığı ilk yılların incelenmesi, kırılma noktası olarak kabul edilen 50'li yıllar da önemli bir yer tutmaktadır.Modernleşmenin toplumun her alanına girdiği ve gelenekselci düşüncelerin değişim gösterdiği 1950'li yılların ele alınacağı ikinci bölümde, toplumsal koşullar ve beğenilerin yarattığı değişimle farklılaşan konut ve iç mekânları incelenecektir. Bir dönüm noktası olarak nitelendirilen 50'li yıllarda, ülkede politik, sosyal, ekonomik ve kültürel anlamda birçok değişim yaşanmış, tüm bu alanlarda ki gelişmeler gündelik yaşamımızı da etkileyerek kentlerde ve kırsal bölgelerde kendini göstermiştir. Konut ölçeğinde incelenecek olan bu bölümde, dönem yapıları iç mekân tasarım özelliklerine göre, modernleşmenin getirdiği batı ağırlıklı beğeniler ve gereksinimlerin gelenekçi tavrı reddettiği, bunun sonucunda da oluşan iki farklı anlayışla irdelenecektir. Gelenekçi tavır, yerini yenilikçi yaklaşımlara bırakmış, buna bağlı olarak da iç mekân donatı elemanları modern evlerin modern yaşam biçimine göre farklılaşmıştır.Ankara özelinde değerlendirilecek olan son bölümde ise, başkent olma özelliği ile birçok konut ve iç mekân uygulamalarında örnekler barındırması, tez kapsamında konu edilen dönemin anlaşılması için kaynak olmuştur.Sonuç bölümünde, genel değerlendirme yapılarak, toplumsal anlamda yaşanan değişimin 1950-65 yılları arasında ki konut ve iç mekânlarına yansımaları değerlendirilmiştir.

This study analyzes the development of house interior space during the time of changing architecture between 1950-65 by selecting the early republic period of Turkey as the baseline and by understanding 1930s when architectural movement started in the line with social conditions of the period. With proclamation of the republic, the ideology of modernization started to develop, people departed from traditional concepts because of changing social conditions and this new life styles brought about the search of new interior space styles. This study analyses all the developments that how these developments redound on social, practical and daily life in line with user requirements and the period of change with examples of changing building and interior space.In the first chapter, we will go back to the past to understand 1950s and the period starting with the proclamation of the republic in 1923 will be analyzed in line with social, economical and cultural conditions, and house interior space design of the period will be examined. Planning features, the differences between interior and exterior intersection, the organizations of rooms and reinforcement elements will be analyzed and explained by handling the dwelling house types of the period. In the extend of the thesis which will be studied with comparative analysis method, investigation of the early years of modernization have an important place for 1950s as this period is seen as the turning point.In the second chapter, in which 1950s, the time when the modernization effected all the areas of society and the traditional ideas changed, changing house interior space according to social conditions and regards of people will be analyzed. During 1950s, defined as the turning point, many social, political, social, economical and cultural changes had been experienced in the country and the developments in all these areas effected the daily life and took effect in cities and rural regions. In this chapter, which will be analyzed in scale of house, structures of the period will be examined according to design features and according to two different perceptions which emerged from western-weighed regards and the rejection of traditions by modernists. Modernist approaches displaced traditionalist attitudes and accordingly interior space reinforcement elements differentiated with respect to modern life of modern houses.In the last chapter which will be reviewed according to Ankara, it will be a rich source in the understanding of the period entreated in the thesis as it is the capital city and embodies many examples of house and interior space implementations.In conclusion chapter, there will be a general evaluation and how social changes redounded on house interior space between 1950-1965 will be analyzed.