Türkiye`de kentsel dönüşüm sürecinde uygulama sorunları ve Bayrampaşa örneği

Abstract

Dünyada 18.yüzyıl ile başlayan planlı şehirleşme hareketleri, artan ticaretin etkisiyle çeşitli ülkeler arasında örnek alınmaya başlanmış ve birçok ülkede uygulanır hale gelmiştir. Ülkemizde ancak 19. yüzyılın özellikle ikinci yarısı boyunca çeşitli nedenlerden dolayı şehirlerin planlı olarak inşa edilmesi ihtiyacı doğmuş ve planlı şehir terimi ülkemizde kullanılmaya başlanmıştır. Artan küresel ekonomik rekabet sonucu ülkeler için şehirler görünüşleriyle zenginlik ya da yoksulluk göstergesi olarak algılanmakta ve bu durum uluslararası sermayeden aldığı payı etkilemektedir. Adeta küresel yarışa giren şehirleşme hareketleri ülkelerin tüm kentlerinde aynı olmamakta ve ülkeler için seçilen birkaç kent ile sınırlı kalmaktadır, bu durum şehirlerin her noktasında uygulanmayıp bazı bölgeleri kapsaması sonucunda, uygulamanın yapıldığı planlı alanların çok yakınında aynı zamanda çöküntü bölgelerinin oluşmasına neden olmaktadır ve bölgede sosyo-kültürel farklılıklar oluşturmaktadır. Ülkemizde Tanzimat döneminden itibaren başlayan planlama çalışmaları sürekli değişim ve gelişme göstermiştir. Türkiye de özellikle 1999 yılında meydana gelen Marmara depreminde çok sayıda bina çökmesi sonucu büyük can ve mal kaybı yaşanmış bu tarihten sonra çözüm olarak öne sürülen kentsel dönüşüm kavramı tüm kesimler tarafından dile getirilmeye başlanmıştır. 2000'li yıllar sonrası yerel yönetimlere verilen geniş yetkiler ile birçok şehirde kentsel dönüşüm projeleri uygulanmaya başlanmış ve günümüzde de uygulanmaya devam edilmektedir. Bu çalışmanın amacı; kentsel dönüşüm kavramını açıklayarak, ülkemizde Tanzimat döneminden günümüze kadar olan zaman zarfında nasıl algılandığını ve dönemsel olarak nasıl geliştiğini, yapılan kentsel dönüşüm projelerinden örnekler vererek, uygulama aşamasında yaşanan zorlukların ve sorunların neler olduğunu açıklamaktır. Çalışmanın devamında, Literatür çalışmaları yapılarak, Bayrampaşa ilçesinin tarihsel gelişimini ortaya koymak için çeşitli kurumlardan veriler toplanıp değerlendirilmiştir. Ayrıca, projenin uygulanacağı mahalle halkına yönelik anket çalışması yapılarak, mahalle sakinlerinin yaşam koşulları ve uygulanacak kentsel dönüşüm projesine bakışı öğrenilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kentsel Dönüşüm, Küresel Ekonomik Rekabet, Çöküntü Bölgeleri

Planned urbanization movement started in eighteenth century in the world, became pattern among countries and has been implemented with trade enhancement. In the second half of nineteenth century cities were needed to build planful for various reasons and planned urban concept was started to be used in our country. As a result of global economic competition, appearance of cities are perceived as indication of poverty and wealth for the countries and this effect the share of the countries that taken from the global capital. Urbanization movement nearly turned to global competition that it is not the same in every city of the country and limited with few cities, therefore, the result of the covering of urbanization in some part of the cities, causes the collapse areas near to planned areas at the same time and this generates socio-cultural differences. Planning works which started after the Tanzimat period changed and developed. Following the collapse of great number of buildings in Turkey after the Marmara earthquake in 1999 resulted with huge amount of loss of life and property, urban transformation concept is accepted by all the segments of the community. Urban transformation projects were started to be implemented after year 2000s with the broad authorities of local administrations in many cities. The purpose of this study is to explain the urban transformation by examining how the concept has been perceived since Tanzimat and developed periodically, by exemplifying some urban transformation projects, and the present of the problems in implementation. The scope of this study is literature work and evaluate of the data which collected from different institutions to show the historical development of Bayrampaşa. The survey was conducted in neighborhood where the Project would be implemented and the living condition of resident neighborhoods and their views about urban transformation are learnt.Key Words: Urban Transformation, Global Economic Competition, Collapse Areas