Hemodiyaliz hastalarında bazı kardiyovasküler risk faktörleri:Oksidatif stres, paraoksonaz ve hiperhomosisteinemi

Abstract

rv HEMODİYALİZ HASTALARINDA BAZI KARDİYOVASKÜLER RİSK FAKTÖRLERİ: OKSİDATİF STRES, PARAOKSONAZ VE HİPERHOMOSİSTEİNEMİ ÖZET Bu çalışmada, kronik böbrek yetmezliğinde gözlenen yüksek kardiyovasküler hastalık (KVH) riskinin oksidatif stresle ilişkisini, nötrofil aktivasyonu, lipid ve lipoprotein profili, homosisteinemi ve antioksidan aktivite üzerinden araştırmak amacıyla; yaşlan 16-64 arasında değişen, 42 hemodiyaliz (HD) hastası (21 E, 21 K) ve 43 sağlıklı kişi (22 E, 21 K) çalışmaya alındı. Çalışma gruplarından elde edilen serum/plazma örneklerinde total kolesterol (TC), trigliserit (TG), LDL-C, HDL-C, homosistein, tiyol ve malondialdehit (MDA) seviyeleri ile MPO ve PON/arilesteraz aktiviteleri ölçüldü. HD hastalarında MPO aktivitesi, MDA ve homosistein düzeyleri yüksek, tiyol değerleri ve PON/arilesteraz aktiviteleri düşük bulundu. Normal laboratuvar sınırlan içinde olmakla birlikte, kontrole göre hastalarda TG seviyelerinin yükseldiği; TC, HDL-C ve LDL-C değerlerinin düştüğü gözlendi. HD tedavisiyle hastalarda, homosisteinin azaldığı; MPO, tiyol, LDL-C, TG ve TC değerlerinin arttığı; HDL-C, PON, arilesteraz ve MDA seviyelerinin ise değişmediği belirlendi. Diyaliz tedavisini takiben, HDL-C, PON, arilesteraz değerlerinin kontrole göre hastalarda hala düşük; TG, homosistein, MPO ve MDA düzeylerinin hala yüksek olduğu gözlendi. Buna karşılık TC, LDL-C ve tiyol seviyeleri bakımından, hasta ve kontrol arasında fark olmadığı bulundu. Sonuç olarak HD hastalarında, düşük PON ve yüksek homosistein düzeyleriyle yansıtıldığı gibi, KVH riskinin artabileceği ve bu riskin, yüksek MPO, MDA ve düşük tiyol değerleriyle yansıtıldığı gibi, oksidatif stresle de ilişkili olabileceği düşünülebilir. Anahtar kelimeler: Hemodiyaliz, oksidatif stres, hiperhomosisteinemi, paraoksonaz.

CARDIOVASCULAR RISK FACTORS IN PATIENTS WITH HEMODIALYSIS: OXIDATIVE STRESS, PARAOXONASE AND HYPERHOMOCYSTEINEMIA ABSTRACT In order to investigate the relationship between oxidative stress and the risk of cardiovascular disease (CVD) observed in chronic renal failure (CRF) by depending on neutrophil activation, lipid and lipoprotein profiles and antioxidant activity, 42 patients (21 F, 21 M) undergoing hemodialysis (HD), aged 16-64 years and 43 healthy volunteers (21 F, 22 M) were included the study. Total cholesterol (TC), triglyceride (TG), LDL-C, HDL-C, homocysteine, thiol, malondialdehyde (MDA) levels and myeloperoxidase (MPO), paraoxonase (PON), arylesterase activities were measured in serum/plasma obtained from study groups. Significantly decreased thiol levels, PON and arylesterase activities, but increased MPO activity, MDA and homocysteine values were found in HD patients than those öf controls. Even though the levels were in normal laboratory range, increased TG, decreased TC, HDL-C and LDL-C levels were also observed. After the hemodialysis process, MPO, thiol, LDL-C, TG and TC levels were higher; homocysteine level was lower than pre-HD values. On the other hand, HD process did not affect HDL-C, MDA, PON and arylesterase levels. No significant modification of TC, LDL-C and thiol levels was found between control and HD patients after treatment, whereas TG, homocysteine, MPO and MDA levels were higher and HDL-C, PON and arylesterase levels were still lower in the HD group. In conclusion, as reflected by decreased PON and increased homocysteine levels, CVD risk might be increased in HD patients and might also be related with, oxidative stress, as reflected by higher MPO and lower thiol levels. Key words: Hemodialysis, oxidative stress, hyperhomocysteinemia, paraoxonase.