Takım sporu yapan kişilerde hemisferik farklılıkların uyarılma potansiyelleri ile belirlenmesi

Abstract

Serebral lateralizasyon, beynin sağ ve sol hemisferleri arasındaki anatomik ve işlevsel farklılaşma olarak tarif edilmektedir. Hemisferlerin her birinin farklı görevleri vardır ve baskın olan hemisfer, diğerine göre kendi görevlerini daha iyi biçimde yerine getirmektedir. Uyarılma potansiyelleri ise ses, ışık vb. uyarandan sonra, beynin spontan aktivitesinde ortaya çıkan değişikliklerdir. Çalışmamızda, spor yapan kişilerde hangi hemisferin ve/veya hemisferlerin daha etkin olduğunun uyarılma potansiyelleri (UP) ile araştırılması amaçlanmıştır.Çalışma 21 (10 sağlak, 11 solak) sağlıklı sporcu, 22 (11 sağlak, 11 solak) sağlıklı kontrolde gerçekleştirildi. Sporcuların sağlak ya da solak olmaları Annet el tercihi anketi ve hemisferik dominantlık testi ile belirlenip uyarılma potansiyel kayıtları saçlı deriden Ag/AgCl elektrot aracılığı ile T3, P3, T4, P4 beyin bölgelerinden alınmıştır. Oddball paradigması ile standart ve hedef ses uyaranları uygulanıp elde edilen kayıtlarda N1, N2, P2, P3 dalgalarının latans ve genlikleri analiz edilmiştir.Sporcu ve kontrol grubunun bölgelere göre alınan kayıtlarında genlik ve latans değerlerinin karşılaştırmalarında, sporcu grubunda standart uyaranlarda T3 bölgesinde P3 dalgasının genliği istatistiksel olarak daha büyük (p<0.05), P4 bölgesinde N1 dalgasının latansı daha uzun (p<0.05) bulunmuştur. Hedef uyaranlarda ise sporcu grubunda T3 bölgesinde N2 ve P3 dalgasının genliği, P3 ve T4 bölgesinde P3 dalgasının genliği istatistiksel olarak daha büyük (p<0.05) bulunmuştur.Ambidekstralite (her iki ellilik) ve sol el kullanımı, bazı çevresel sebepler ile desteklenmekte, özellikle basketbol ve hentbol oynayanlarda, boks ve güreş yapanlarda, heykeltıraşlarda, cerrahlarda ve çalgı çalanlarda, bu tip bir dominans görülmekte ve önemli avantajlar sağladığı düşünülmektedir. Çalışmamızda, sporcularda her iki hemisferin kontrol grubuna göre daha aktif olduğu gösterilmiştir. Bu bağlamda, sporun kognitif fonksiyonları geliştirebileceği sonucuna varılmıştır.Anahtar kelimeler : Sporcu, hareket, P300; serebral lateralizasyon

Cerebral laterization is defined as the anatomical and functional differentiation between the left and right of the brain. Each hemisphere has different functions and dominant hemisphere carries out its functions better than the other does. Moreover , the potential of stimulations (UP) are the diffrences that appear in the spontaneousactivity of the brain following a sound, light etc. In this study it?s aimed to research through their potential of stimulation (UP) which hemisphere is or/and hemispheres are more effective in people joining team sports.This study is carried with 21 healthy sportsmen (10 right handed, 11 left handed), 22 healthy control (11 right handed, 11 left handed). Whether the sportsmen are left handed or right handed is determined by means of Annet questionnaire of hand preference and the records for the potential of stimulation are taken from haired skinned of T3, T4, P3, P4 brain areas by means of Ag/AgCl electrodes. With Oddball paradigm standard and target sound stimulations are applied and the resulting records the latanse and amplitude of N1, N2, P2, P3 waves are analyzed.In the sectional records of sportsmen and controls, it is found from the comparison of the amplitude and latanse values that statistically, the amplitude of P3 wave in T3 area of the standard stimulations in sportsmen group is higher (p<0,05), and in P4 section the latanse of N1 wave is longer (p<0,05). As for the target stimulatans, the amplitude of N2 and P3 waves in T3 region and the amplitude of P3 waves in P3 and T4 areas are found to be higher (p<0,05) statically in sportsmen group.Ambidexterity (being both-handed) and using left hand are supported by some environmental reasons and such dominance is seen especially among the people playing basketball and handball, people wrestling and boxing, sculptors, surgeons and people playing an instrument and it is thought that this makes a significant advantage. In our study, it is shown that both hemispheres are more active in sportsmen group than in control group. In this respect, it is concluded that sports can improve cognitive functions.Keywords: sportsmen, movement, P300, cerebral laterization