İşçilik maliyetlerinde sosyal yüklerin rolü

Abstract

I ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ İŞÇİLİK MALİYETLERİNDE SOSYAL YÜKLERİN ROLÜ Alp ÖNDAŞ Danışman: Prof. Dr. M. Celaleddin ATAMANALP 1994, SAYFA: 103 Jüri: Bu araştırmamızda işçilik masrafı ele alınmış, özellikle sosyal yönü ağır basan masraflar incelenmiş ve maliyetlere etkisi araştırılmıştır. Sosyal kanunlarla ve toplu sözleşmelerle sağlanan sosyal güvenlik tedbirleri, maliyetlerdeki etkisini ücret ekleri sebebiyle göstermektedir. 1991 yılında toplam işgücü maliyetinin %35.4'ünü çıplak ücret, %38.3'ünü sos yal ödemeler, %5.6'sını ikramiye ve primler, %7.2'sini hafta tatili ve genel tatil ücretleri, %2.2'sini izin ücretleri, %1.3'ünü diğer ödemeler meydana getirmektedir. 1991 yılında işgücü maliyetindeki artışlar, 1990 yılına nazaran %83 ile %214.4 arasında değişmektedir. Artışların sebeblerinden birisi işçi sendikalarının 1988'lerde %100'lerle başlayan ücret zammı taleplerinin 1991'de %500-600'lere varmasıdır. Çalışılan saat basma işgücü maliyeti 1980 yılında 18.125 TL iken 1991 yılında 27.132 TL'sma çıkarak yaklaşık 150 kat artmıştır. 1980 yılı baz alndığında, reel işgücü maliyetinin 181.25 TL/saatten 363.20 TL/saat'e çıktığı ve 1980-1991 döneminde işgücü maliyetinde reel artışın % 100.4 olduğu anlaşılmaktadır. 1980'de 100 olan işgücü maliyeti 1989 yılında 115.9'a, 1990 yılında 135.9'a, 1991 yılında ise 200.4'e yükselmiştir. Böylece bu son üç yıldaki artışlar, geçmişteki azalışı ortadan kaldırmakla kalmamış reel işgücü maliyeti 1980'deki seviyesinin iki katma çıkmıştır.n 1991 yılı itibariyle işverenin işçi çalıştırmak için ödediği her 100 liradan devletin ve çalışanın 45'er lira aldıkları, 10 liranın da kıdem tazminatı v.b. ödemelere sarf edildiği sonucuyla karşılaşılmaktadır. 1991 yılında çalışılan saat basma ortalama işgücü maliyeti 27.132 TL/saattir. Bu maliyet rakamından SSK primi işveren payı, Zorunlu Tasarruf Fonu işveren payı, Konut Fonu ödemesi ile diğer ödemeler, düşüldükten sonra %73.1 oranında kalan 19.824 TL/saat işçiye brüt gelir toplamı olarak intikal etmiştir. Bu rakam, işçiden yapılan kanuni kesintilerden (SSK primi işçi payı, Zorunlu Tasarruf Fonu işçi payı, gelir ve damga vergisi kesintileri) sonra net 12.129 TL/saat'e inmiştir. Toplu iş sözleşmeleriyle ve kanunlarla sağlanan sosyal güvenlik tedbirleri nedeniyle işçilik maliyetinde büyük artışlar olduğu görülmektedir. İşçilik masrafiannda- ki artışlarla birlikte verimliliğinde artması halinde maliyetlerde reel artış sözkonusu olmayacaktır. Fakat Türkiye'de bu maliyetlerin artış seyri emeğin verimliliğindeki artış tan hayli yüksektir. Dolayısıyla işçiliğin nisbi maliyetleri yükselmekte ve haliyle genel maliyetlerde yükselmektedir. Bu artışlar ücretlerde etkisini göstererek bazen tüketiciye bazen işverenin kârına menfi yönde etki etmektedir.

m ABSTRACT Ph. M. Thesis THE ROLE OF SOCIAL BURDEN ON WORKCOSTS Alp ÖNDAŞ Supervisor: Prof. Dr. M. Celaleddin ATAMANALP 1994, Page: 103 Jury:.-. We have talked about work cost, in our research. In addition to especialy cost whic includes social cost has been etamined and searched its effect to costs. Social Security Precautions are provided Social laws and Collective Conversation that this make effect to costs with addition wages. Total Work Cost includes wage (%35.4), social paying (%38.3), prizes and pre miums (%15.6), weekend and gencial rest wages (%7.2), permission wages (%2.2) and other paying (% 1.3). Increasings in work cost in 1991 more than 1990 betmeen %83 and %214.4. Areason of Increasings in Trade Union Which wanted` wage rise %100 in 1988 and %500-600inl991. Work cost increased 150 times from 1980 to 1991 that it increased from 18.125 TL to 27.132. As a base 1980 Real work costincreased from 181.25 TL/hour to 363.20 TL/hour and in 1980-1991 preod work cost real increasing is % 100.4. Work cost was 100 in 1980, 115.9 m 1989, 135.9 in 1990, 200.4 in 1991. So increasing in the last three year were gone up work cost twice of level of 1980. According to 1980 emplayer paid worker to work 100 TL which included 45IV TL for public and 45 TL for worker. 10 TL in seniority indemnity. Average work Cost was 27.132 TL/hour for a hour in 1991. After this cost SSK share of emplayer premium, house fund paying and other paying was decreased %73.1 as 19.824 TL/hour cutings (SSK share of worker premium, necessary saving fund share of worker income and brand tax cutings) from worker decreased net 12.129 TL/hour. With Collective Conversation and Laws is provided peason of social security precaution work cost increased mostly. With increasing work cost if productivity will increase so costs will not increase. But In Turkey these costs of level of increasing is higer than in productivity of work increasing. Thus cost of work prepartion hase increased and normally general costs have increased. These increasings affect in wages sometimes it affecit consumer positivly.