Aristoteles ve Farabi`nin ruh anlayışlarının karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmada Aristoteles ile Fârâbî'nin ruh anlayışlarını mukayeseli bir şekilde ortaya koymaya çalıştık. Bunun için önce disiplinler arası ortak bir konu olan ruh'un bir felsefe problemi olarak filozoflarca nasıl ele alındığını açıklamaya gayret ettik. Aristoteles'in ruh hakkındaki görüşlerini özetle şu şekilde ortaya koyabiliriz : Filozof, ruhu en genel anlamda bedenin canlandırıcı ilkesi olarak görmektedir. Bu ilkeyi de `entelecheia` kavramıyla ifade etmektedir. Aristoteles'e göre ruh bedenden önce varolmadığı gibi bedenden ayrı bir cevher de değildir. Ruh ancak bedenle birlikte vardır. Filozof ruhu nebatî, hayvanî ve insanî olmak üzere üç derecede ele almakta ve yalnız insanî ruh'un akla sahip olduğunu kabul etmektedir. Fârâbî'ye gelince; O ruhu Emir âleminden bir cevher olarak kabul etmektedir. Bu cevher, kuvve halinde insan olarak kabul edilen nutfeyle birlikte duyulur âlemde bulunmaktadır. Ruh bedenle birlikte vardır ancak varolması açısından bedene muhtaç olmayan bir cevherdir. Ruh bedenin her türlü fiilinin kaynağı durumundadır. Fârâbî de ruhu nebatî, hayvanî ve insanî olmak üzere üç derecede ele.almaktadır, insanî ruhun kuvve halinden, fiil haline geçmesi ancak Faal Akıl aracılığıyla mümkündür. Özetle her iki filozof da ruhu bedene canlılık kazandıran ve bedenin her türlü hareketinin kaynağı olan bir ilke olarak kabul etmektedirler.

In this investigation we have tried to make a comparative study of the concept of soul as reflected by Aristoteles and Fârâbî. In this respect, we have made it clear first how soul, a common subject of philosopy interpreted by philosophers as a philosophical problem. We can sum up the Aristotalean concept of spirit as follows : A philosopher, in the broadest terms, sees soul as the living elements of body. Aristoteles definies this principle as `entelecheia`. According to Aristoteles soul does not exist prior to body, and at the some time he does not perceive the soul as a separate substance from the body. Soul can only exist a long side with the body. Aristoteles divides the concept of the soul in to three parts; vegetarian, animal and human, and of all these souls only human soul has reason. As for Fârâbî, he describes the soul as substance in an abstract world. This substance exist in the real world in which man potentially takes his place as an embrio. Soul exists with body, however soul does not need body for its existence. Soul is the source of all action of the body. Like Aristoteles Fârâbî divides the soul into Jhree groups, vegetarian, animal and human. Active reason is the one which transforms human soul form potential to actuality. Briefly, both philosophers accept the soul as principle which gives body necessary energy and life.