Gabrielle Wohmann`ın romanlarına eleştirel yaklaşım (tematik-teknik bir araştırma)

Abstract

ÖZET Bu çalışma, günümüz Alman Edebiyatı'nın tanınmış kadın yazarlarından Gabriele Wohmann'in romanlarında insanlar arası ilişkilerdeki iletişim sorunsalıyla kuşak çatışması, cinsellik, feminizm ve ölüm gibi konuları metnin içeriğinden yola çıkarak yorumlamayı, kişiler ile anlatım tekniklerini tanıtmayı amaçlamaktadır. Araştırmamız giriş, dört ana bölüm ve sonuçtan oluşmuştur. Girişte, ana bölümlerde kapsamlı şekilde ele aldığımız konulara değinirken, Wohmann hakkında yapılan araştırmaların bugünkü durumunu, çalışmamızda kullandığımız yöntemi ve yazarı kısa da olsa tanıttık. Birinci bölümde kadın- erkek ve ebeveyn-çocuk ilişkilerinde yaşanan iletişim sorunsalı analiz edildi. İkinci bölümde kuşak çatışması, cinsellik, feminizm ve ölüm konuları ele alındı. Ruhsal dünyaları ve ilişkileriyle erkek ve kadın kahramanları üçüncü bölümde tanıtmaya çalıştık. Son bölümde ise romanlarda yer alan anlatım tekniklerinden bahsedildi. Wohmann, yazın yaşamının ilk yıllarında ağırlıklı olarak kısa hikaye yazmış, altmışlı ve yetmişli yıllarda ise romana yönelmiştir. Fakat Wohmann savaş sonrası ilk yazarlar kuşağından çok, refah toplumu insanının yaşadığı sorunlarla ilgilenen bir sonraki yazarlar kuşağına dahil edilir. Romanlar, merkezde yer alan bir kişinin perspektifiyle anlatılır. Olayların çok aza indirgendiği yapıtlarda sık sık iç monologlara, bilinç akışına ve durum betimlemelerine rastlanır. Wohmann dış olaylardan daha çok, ister kadın ister erkek isterse çocuk olsun, kahramanların iç dünyalarmdaki bunalımları ve sorunları yansıtır. Romanların tümünde bu sorunlara bir çözüm getirildiği söylenemez. Kahramanlar çoğunlukla günlük yaşamları içinde tanıtılır. Onlardan bazılarının sürdürmüş olduğu yaşam biçimi ile düşlemiş oldukları yaşam arasında büyük bir gerilim olduğu farkedilir. Hemen hemen romanların tümü evlilik yaşamına yöneliktir. Özgürlükleri baskı altında tutan evlilik yaşamları, onların yaşantılarının diğer alanlarını da belirlemektedir. Evlilik yaşamından kaçma, yeni bir yaşam arama çabalarında da başarılı olamazlar. Düşündükleri şeyleri gerçekleştirmek onlar için olanaksızdır. Bu kişilerin ilişkilerinde sevgisizlik, anlayışsızlık, yalnızlık, kıskançlık, yabancılaşma gibi duygular etkin bir rol oynar. Bunun nedeni, ilişki içinde oldukları kişilerin kötü niyetli olmalarında değil, aksine toplumsal yapının biçimlendirdiği ruhsal yapıda, uyumsuzlukta, yabancılaşmada aranmalıdır. Dış dünyayı dolaylı olarak irdeleyen Wohmann, insanlar arası ilişkileri ve bu ilişkilerde yaşanan iletişimsizliği yansıtmaya ağırlık vermiştir.

ZUSAMMENFASSUNG Die vorliegende Arbeit beabsichtigt, in den Romanen von Gabriele Wohmann, einer der bekanntesten Schriftstellerinnen der deutschen Gegenwartsliteratur, von den inhaltlichen Gesichtspunkten ausgehend die Kommunikationsprobleme in zwischenmenschlichen Beziehungen und die Themen wie Generationskonflikt, Sexualitat, Tod und Feminismus zu interpretieren und zugleich die Figuren und Erzâhltechniken bekanntzumachen. Unsere Studie besteht aus einer Einleitung, vier Hauptteilen und aus einem SchluB. Wahrend wir in der Einleitung die Themen, welche in weiteren Abschnitten ausführlich bearbeitet sind, zusammengefaBt haben, haben wir auch den heutigen Forschungszustand zu Gabriele Wohmann, die von uns angewendete Methode und auch die Schriftstellerin kurz vorgestellt. Im ersten Hauptteil werden die Kommunikationsschwierigkeiten in den Beziehungen zwischen Mann und Frau, zwischen Eltern und Kindern analysiert. Im zweiten Teil werden die Themen wie Generationskonflikt, Sexualitat, Feminismus und Tod behandelt. Wir haben die Frauen- und Mânnergestalten mit ihrer inneren Welt im dritten Teil vorzustellen versucht. Und im letzten Teil wird von den Erzâhltechniken in Romanen gesprochen. Wohmann hat in den ersten Jahren ihrer schriftstellerischen Laufbahn vor allem Kurzgeschichte geschrieben und sich erst intensiv in den 60er und 70er Jahren den Romanen verschrieben.Aber sie zâhlt nicht zur ersten Nachkriegsautorengeneration, sondern zur nâchsten Generation, welche sich mit den Problemen der Menschen heutiger Konsumgesellschaft befassen. Die Romane werden oft von der Perspektive der im Mittelpunkt stehenden Person erzâhlt. In den uberwiegend handlungsarmen Werken finden sich innere Monologe, Bewustseinsstrome und viele Zustandsschilderungen. Wohman hat kein âuBeres Geschehen, sondern innere Probleme, Krisen der Figuren, egal ob Mann, Frau oder Kind, gestaltet. Zu behaupten ist es gar nicht, daB diese Probleme am SchluB der Romane positiv gelöst werden. Fast alle Figuren werden in ihrem Alltagsleben vorgestellt. Es ist auch daher auszuschlieBen, daB es eine Spannung vorhanden ist zwischen dem Leben, das manche dieser Figuren führen, und dem Leben, das sich diese schon vorgestellt haben. Der Ehealltag, der die Freiheit der Personen bedrückt, bestimmt auch das Leben dieser Menschen auf alien Bereichen. Fast alle Romane widmen sich dem Ehealltag. Bei den Bemühungen, aus dem Ehealltag zu fliehen und in der Feme eine neue Existenz zu suchen, sind diese Figuren auch gescheitert. Ihnen scheint es unmöglich zu sein, das zu verwirklichen, was sie sich schon vorgestellt haben. In ihren Beziehungen zu den Mitmenschen spielen Lieblosigkeit, Verstandnislosigkeit, Routine, Eifersucht, Betrügerei wichtige Rolle. Sie haben keine gesunden Beziehungen. Den Grund dafür findet man nicht nur in der Boswilligkeit der Handlungspartner, sondern in der von der gesellschaftlichen Struktur geprâgten psychischen Veranlagung der Person selbst. Die Schriftstellerin, die die AuBenwelt nur vermittelt einbezieht, hat sich starker auf die Darstellung der menschlischen Beziehungen und Kommunikations schwierigkeiten konzentriert.