3. Selim - 4. Mustafa ve 2. Mahmud dönemi (1789-1839) Osmanlı cami ve mescidleri (2.Cilt)

Abstract

ÖZET Yurt içinde, III. Selim, IV. Mustafa, ve II. Mahmud dönemi cami ve mescidlerinin 69 tanesinin halen ayakta olduğu tespit edilmiştir. 30 tanesinin yerine yenilerinin yapıldığı görülmüştür. 23 tanesinin tamamen ortadan kalktığı belirlenmiştir. 198 cami ve mescid tamir edilmiştir. Arşiv belgelerinden tespit edilen 118 cami ve mescidin yeri şu anda açığa kavuşturulamamıştır. Yurt dışında aynı dönemle ilgili olarak 43 cami ve mescidin ayakta olduğu, 5 tanesinin yerine yenisinin yapıldığı, 5 tanesinin tamamen yok olduğu ortaya konulmuştur.75 cami ve mescid tamir edilmiştir. Arşiv belgelerinden 25 tane cami ve mescid belirlenmiştir. Batılılaşma dönemi içinde yer alan, araştırdığımız cami ve mescidlerde barok, rokoko ve ampir üslup özellikleri görülmektedir. Ancak bu üslûplar, Avrupa'dan olduğu gibi alınmamış, farklı biçimlerde uygulanmıştır. Adı geçen üslûplar daha çok İstanbul ve yakın çevresinde uygulama alanı bulmuştur. Bu üslûpların uygulanmasında ayrıca azınlık mimarlardan yaralannılmıştır. Devletin sosyal yapısının pek sağlam olmadığı bu dönemde mimari hareketlilik sürekliliğini kourmuştur. III. Selim döneminde, ayanların, İstanbul dışında mimari alanda üslûpların uygulanmasında öncülük yaptığı görülmüştür. IV. Mustafa dönemi için, bu konuda bir değerlendirme yapmak güçtür. II. Mahmud döneminde ise yöneticiler ve vatandaşlar tarafından, yurt içinde ve yurt dışında imar faaliyetlerinin devam ettirildiği anlaşılmaktadır.

RESUME On a constate que, dans le territoire Turc, soixant-neuf des mosquees et de petites mosquees construites sous le regne de Selim III., de Mustafa IV., et de Mahmud II., se maintiennent encore. On a vu qu'on a construit ses nouvelles â la place de trente mosquees et petites mosquees. On a fixe que vingt-trois mosquees et petites mosquees ont ete completement detruites. Cependant, on avait restaure cent quatre-vingt-dix-huit mosquees et petites mosquees. On n'a pu constater encore les places de cent dix-huit mosquees et petites mosquees bien qu'on les indique dans les archives. On a revele que â l'exterieur du territoire Turc, quarante trois mosquees et petites mosquees consruites â la mSme periode se maintiennent encore, qu'on avait construit ses nouvelles â la place de cinq de ces mosquees et petites mosquees et qu'on a fixe que les cinq avaient entierement disparu. On avait restaure soixante quinze mosquees et petites mosquees. On a determine les places de vingt-cinq mosquees et petites mosquees. On voit des particularites de style baroque, rococo et empire dans les mosquees et petites mosquees construites pendant la periode de l'occidantalisation. Mais on n' avait pas imite ces styles de l'Europe tels qu'ils sont. On les avait appliques des manieres differentes. On voit que, ces styles avaient ete plutöt appliques â Istanbul et a ses limites. Dans l'application de ces styles, on a employe des architectes de minorite. A cette periode ou la structure social de l'Etat n'etait pas solide, le mouvement achitectural a garde sa continuity. Sous la regne de Selim III., on voit que les souverains etaient les precurseurs de l'application de ces styles dans le domain architectural, a l'exterieur d'istanbul. Pour la regne de Mustafa IV., il est difficile d'en faire une consideration sur cette periode. Quand â l'epoque de Mahmud II., les administrateurs et les citoyens n'ont pas cesse de faire des activites de constructions aussi bien das le pays qu'a l'exterieur.