Yeniden değerleme ve muhasebeleştirme

Abstract

VI ÖZET işlemleri rakamlarla ifade etmek durumunda olan muhasebe, bunlara uygulayabileceği bir ölçü birimine ihtiyaç duyar. Modern ekonomilerde değişim aracı ve değer ölçüsü olan para birimi, muhasebenin ölçme faaliyetine giren tüm işlemler için kullanılmaktadır. Diğer bir deyişle işletmelerin mali nitelik gösteren bütün işlemleri, ölçü olarak kabul edilen para birimi üzerinden kaydolunmaktadır. Muhasebenin temel varsayımlarmdan biri de ölçü olarak kullanılan para biriminin boyutlarının zaman içinde değişmediği; diğer bir ifade ile paranın satinalma gücünün zaman içerisinde sabit kaldığıdır. Bu varsayımın sonucu işlemler, yapıldıkları zamana ait para birimi üzerinden muhasebeleştirilmekte, işletmenin iktisadi varlıkları, özellikle maddi duran varlıkları, elde edildikleri tarihteki maliyetle değerlendirilmektedir. Bugün hemen hemen tüm dünyada para birimi değerinin değiştiği, farklı tarihlerde para biriminin farklı satinalma güçlerini ifade ettiği bilinmektedir. Bu nedenle muhasebenin para ölçüsünün boyutlarının değişmezliği varsayımı, gerçeklere uygun bir varsayım olarak görülmemektedir. Fiyat düzeyinin sabit kaldığı gerçekçi bir varsayım olmadığına göre, para değerindeki değişmeler gözönüne alınarak mali tablolarda gerekli düzeltmeler yapılıp yapılmaması tartışma konusunu gündeme çıkarmaktadır. Buna karşın önerilen çözüm yöntemlerinden birisi de yeniden değerlemedir. Yeniden değerleme, geçmiş yıllarda işletmenin aktifine girmiş amortismana tabi iktisadi kıymetlerin değerinin ulusal paranın değerindeki düşüşe paralel olarak revizyona tabi tutularak günün rayiç değerlerine yükseltilmesini ifade eder. Bu tanımdan anlaşılacağı üzere yemden değerlemenin amacı, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin iktisap maliyetlerini ikame maliyetlerine dönüştürmek ve amortismanları ikame maliyetleri üzerinden ayırmaktır. Yeniden değerleme ile bir arada düşünülmesi gereken diğer bir kavram da amortismandır. Bilindiği gibi ekonomik işletmeler amaçlarım gerçekleştirmek üzere, bina, makina, ve taşıt araçları v.b. gibi işletmede uzun ya da kısa süreli kullanılacak mallar (maddi sabit varlıklar) edinmek zorundadır. İşletmede kullanılan varlıklar ise belli bir süre sonunda hizmet dışı kalırlar. Kullanma süresinin sınırlı oluşu başlıca iki nedene dayanır. Bunlardan birincisi fiziki aşınma ve eskime, ikincisi de modasının geçmiş olmasıdır. İşte işletmede bir yıldan daha fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya, değerden düşmeye konu olan varlıklarının değerinin yok edilmesi ancak amortisman ile mümkündür. Yeniden değerlemeye tabi iktisadi kıymetlerin değerlemesinde amortisman da dikkatevn alınmalıdır. Yeniden değerleme işletmelerin bilançolarının aktifinde görülen değerlerin gerçeği yansıtması ve sermayelerinin vergi ve kâr dağıtım gibi nedenlerle erimesini önlemek olduğuna göre bunun bir de yasal yönü olmalıdır. Türkiye'de bu müessese 1950'den sonra çıkarılan kanunlarla düzenlenmiştir. 4 Ocak 1961 tarihinde çıkartılan Vergi Usul Kanunun (En son 25 Mart 1987 tarih ve 3332 Saydı Kanunun 16'ncı maddesi ile numarası değiştirilmiş bulunan) mükerrer 298'nci maddesi ile yemden değerleme uygulamasının yaygınlaştırılması amaçlanmıştır. Enflasyon muhasebesine paralel olarak sürekli yasal düzenlemeler yapılmaktadır. Sonuç olarak; yeniden değerleme enflasyon muhasebesinin ortaya çıkardığı bir kavram olup, işletmelerin gerçek durumlarım göstermek, çeşitli nedenle meydana gelecek sermaye kaybım en aza indirmek amacıyla yapılması zorunlu bir işlemdir.

vm SUMMARY Accountancy, that needs to explain transactions with the numbers, needs a measure unit to apply to these. Money unit which is the exchange means and value measure modern economies is used for all transactions that join measurement activity of the accountancy. In other means, all transactions of administrations that shows financial quality are saved over money unit that is accepted as measure. One of the basic suppositions of accountancy is, dimensions of used money unit aren't changed within time. As a result of this supposition transactions are accountancied over money unit that belongs to their made time. Also economic presence of administration, especially presences which stays material are estimated with obtained date cost. Today, nearly all over the world it's known very well that money unit value changes and on different dates money unit expresses different purchase strengths. For this reason, unchanges of the dimensions of money unit supposition of accountancy is supposed to be a supposition that's fitting to realities. Considering that there is no real supposition that price level stays fixed, needed corrections in financial tables should be discussed by taking changes in money value into consideration. According to this, one of the proposed solution is revaluation. Revalue expresses the economic prices value subject to amortization that is joined to past years administration active, which is increased to today's market price values by taking the decrease in national money value into account. From this explanation, we can easily understand that the goal of revalue is to transform obtain costs of economic prices that is subject to amortization to instead of costs and to separate amortizations over instead of costs. Another concept that should be used together with revalue is amortization. As it's known, economic administrations have to procure building, machine and vehicles etc. which will be used in the administration in long or short term, in order to make their goals real. The presences that are used in administration will be out of service at the end of a determined period. There are two reasons for limited using time. The first one is physically being corroded and being worn out. The second one is being out of fashion. So it's only possible to terminate the subject's (used more than one year, corroded or worn out) value with the amortization. In pricing the economic prices that's subject to revalue, amortization should be taken into consideration.IX Revalue should have a legal way. Because its goal is to make the values in administrations balance sheet active show the realities and to prevent capital from melting with the reasons like tax and profit distribution. In Turkey, this establishment is edited with the laws that's come out after 1950. The aim of the repeated 298th. Paragraph of tax system law (The one that its number was chahged by the 16th. Paragraph of law numbered 3332 and dated 25 March 1987) that had come out on 4 January 1961 is to make the application of revalue wide spread. Parallel to inflation, prolonged legal edition is being done. As a result, revaule is a concept that's arised by inflation accountancy. It's a compelled procedure that is to show administration's real position and to prevent capital loss which may occur from different reasons.