Soğuk stresi uygulamalarının rat karaciğeri üzerindeki morfolojik etkilerinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Canlı organizmasında homeostasisi bozan her türlü uyarı stres olarak kabul edilir. Stresin birçok sağlık problemine neden olduğu bilinmekte ve stresten en çok etkilenen organların başında ise karaciğer gelmektedir. Bundan dolayı bu çalışmada; akut soğuk stresinin karaciğer hücreleri üzerine etkilerini inceleyerek elde edilen bulgularla literatüre katkıda bulunulması amaçlanmıştır.Materyal ve metot: Bu çalışmada 24 haftalık 200- 220 gr ağırlığında 24'er adet erkek ve dişi Sprague- Dawley ırkı rat kullanıldı. Denekler her biri 12 rattan oluşan iki gruba ayrıldı. Grupların birincisinde 6 erkek ve 6 dişiden oluşan kontrol grubu, ikincisinde ise aynı sayıda erkek ve dişi rat soğuğa maruz bırakılan grup olarak düzenlendi. Kontrol grubundaki hayvanlara herhangi bir işlem uygulanmazken, soğuğa maruz bırakılan ratlar 2 saat süreyle 4-6˚C derece soğukta bırakıldı.Bulgular: Çalışma sonunda elde edilen bulgular morfolojik olarak incelendi. Kontrol grubuna ait ratların karaciğer dokuları incelendiğinde, normal karaciğer histolojisiyle uyumlu oldukları tespit edildi. Soğuğa maruz bırakılan ratlarda ise; hepatositlerde dejenerasyon, damarlarda hiperemi, mononükleer hücre infiltrasyonu, paranşimde hücre infiltrasyonu gözlendi. Kupffer hücrelerinde dejenerasyon ve sayılarında artış, vakuoler dejenerasyon, remark kordonlarının disossiye olduğu belirlendi. Ayrıca sinüzoidal boşlukta serbest eritrositlerin biriktiği ve vena sentralis'lerin çevresinde lenfosit ve histiyosit görüldü. Hepatositlerde depolanan glikojen miktarında azalma ve portal alanların etrafında yer alan bağ dokusunda belirgin bir artış tespit edildi.Sonuç: Sonuç olarak; elde edilen bulguların genellikle literatür bilgilerini destekler nitelikte olmasına rağmen, bazı farklılıklar tespit edilmiştir. Bu farklılıkların stres sonucu meydana geldiği düşünülmektedir.

Aim: Any warning that disturbs the homeostasis in the living organism is regarded as stress. It is known that stress causes many health problems, and the liver is at the head of the most affected organs of the strutest. Therefore, in this study; acute cold stress on the liver cells.Material and Method: In this study, 24 weeks of age 24 male and female Sprague Dawley race rats with body weight of 200 to 220 gram were used. Rats were divided into 2 groups each of consist of 12 rats. The first group was designed to be control which has 6 male and female rats, second group consisted of same number male and female rats and cold application was applied. While any process was not performed to control group, 4-6˚ C cold was applied for two hours to rats in the second group. Result: Findings reached in the study were evaluated, as morphological. As the liver tissues of rats in the control group were examined by histological. They found to be similar with normal counterpart liver tissue. Hepatocyte degeneration, vascular hyperemia, mononuclear cell infiltration, cellular infiltration in parenchyma was observed in rats exposed to cold stress. Degeneration and Kupffer cells increase, vacuolar degeneration and dissociated remark cords were determined. Furthermore, accumulation of free erythrocyte in sinusoidal space, lymphocyte and hystiocytes were observed around vena sentralis. Reduction of glycogen amount stored in hepatocytes and increasing of connective tissue around portal area were determined. Conclusion: As result, some differences were determined although reached findings support the literature information, generally. The differences were related with age, sex, environment and husbandry of animals.