Köy ve şehirlerde görev yapan sınıf öğretmenlerinde tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi

Abstract

I ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ KÖY VE ŞEHİRDE GÖREV YAPAN SINIF ÖĞRETMENLERİNDE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ Arzu YERLİKAYA Danışman: Yrd.Doç.Dr.Zeki ILGAR 2000-Sayfa:84 Jüri: Yrd.Doç.Dr.Zeki ILGAR Bu araştırmada, tükenmişlik düzeyi ile değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Araştırmada ayrıca tükenmişliğe neden olan nitel faktörler de ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Tükenmişlik düzeyi ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler incelenirken geçerliği ve güvenirliği çeşitli araştırmalarda kanıtlanan ölçüm araçları kullanılmıştır. Bu araştırma, 2000 yılında Erzurum ilinde ilköğretim okullarında (32'si köy ve 44'ü şehir) görevli toplam 76 denek üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çeşitli ölçüm araçlarından elde edilen verilere uygun istatistiksel işlemler uygulanarak öne sürülen hipotezlerin doğrulukları test edilmiştir. Bu çalışmada, tükenmişlik düzeyi ile çeşitli değişkenler arası ilişkiler incelenirken kurulan hipotezlere ilişkin elde edilen bulgular özet olarak şunlardır: Görev yerleri (köy-şehir), cinsiyet, alan mezunu olup olmama, haftalık toplam çalışma saati, medeni durum bakımından sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Mesleki kıdem bakımından, 0-1 yıl arası görev yapan öğretmenlerde, 6-10 yıl arası görev yapanlara oranla duyarsızlaşma daha yüksek bulunmuştur. Mesleğinde mutsuz olan sınıf öğretmenlerinde duyarsızlaşma, duygusal tükenmişlik ve kişisel başarısızlık boyutlarındaki tükenmişlik daha yüksek bulunmuştur. Mesleki iş verimini kötü ve orta olarak değerlendiren sınıf öğretmenlerinde, iyi ve çok iyi değerlendirenlere oranla tükenmişliğin her üç boyutu daha yüksek saptanmıştır. TC YÜKSEKÖĞRETİM »T'IîOMı

ABSTRACT M.A.DISSERTATION THE STUDY OF LEVEL OF EXHAUSTION OF PRIMARY SCHOOL TEACHERS WORKING AT VILLAGES AND IN CITIES Arzu YERLİKAYA Advisor: Assistant Professor Zeki ILGAR 2000-Pages:84 Jury: Assistant Professor Zeki ILGAR This study focuses on the relation between the level of exhaustion and varieties. Besides, the qualifying elements causing exhaustion were tried to be made clear. While studying the relation between the level of exhaustion and a number of varieties, some means of measurement the reliability of which were proved were used. In 2000 the study was carried on including 76 teachers as subjects who work in Erzurum as primary school teachers (32 at villages and 44 in city centre). The reliability of the hypotheses was tested with the application of proper statistical processes for the data obtained from various means of measurement. The findings concerning the hypotheses between the level of exhaustion and different variables are as follows: There was no statistical difference among primary school teachers in view of the place they work (village-city centre), sex, graduating from related department, total hours per week and marital status. When the working years are concerned, depersonalization was found to be higher in teachers working 0-1 year than in those for 6-1 0 years. In primary school teachers who were not satisfied with their profession, depersonalization, emotional exhaustion and exhaustion in personal accomplishment were found to be higher. In teachers who evaluate their professional productivity as lower and medium, the three levels of exhaustion were found to be higher than those who evaluate it as good and excellent.