Yukarı Zamantı Çayı havzasının fiziki coğrafyası

Abstract

VI ÖZET Doktora Tezi YUKARI ZAMANTI ÇAYI HAVZASFNIN FİZİKÎ COĞRAFYASI İbrahim KOPAR Danışman: Yrd. Doç. Dr. Mustafa GİRGİN 2001- Sayfa: 304 Jüri: 1. Prof Dr. Hayati DOĞANA Y 2. Yrd. Doç. Dr. Mustafa GİRGİN 3. Doç. Dr. Kenan ARINÇ 4. Doç. Dr. Ali UZUN 5.Doç. Dr. Hakkı YAZICI Yukarı Zamantı Çayı Havzası, İç Anadolu Bölgesi'nin, Yukarı Kızılırmak Bölümü içinde olup, güneyde Tahtalı dağlarıyla Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Fırat Bölümü' nden ayrılmaktadır. Jeomorfolojik gelişimin önemli bir unsuru olan litolojik birimler havzada tam bir mozayik oluşturur. Buna göre, Devoniyen ve Permiyen birimler, temele ait formasyonlardır. Palezoik üzerinde, uyumsuz ve tektonik olarak Mesozoik ve kısmen Tersiyer (Paleojen) yaşlı Alpin orojenik formasyonlar otururken, en üste Post-Alpin (örtü) formasyonlar yer alır. İnceleme sahası, Hidroğrafik ve Morfolojik bir havza olmasına rağmen, apayrı bir Jeolojik havza değildir. Yukarı Zamantı Çayı Havza'sının iklimi, Yazları orta derecede sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı, yağış potansiyeli ilkbaharda maksimuma ulaşan, sıcaklık ve yağış bakımından karasal özellikte, İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri iklimi arasında geçiş gösterir. Havzanın suları Zamantı Çayı ve kollan tarafından drene edilir. Havza yeraltı suları bakımından zengindir. Sahada iklim ve vejetasyon kuşaklarına göre şekillenmiş genetik topraklardan Zonal, İntrazonal ve Azonal topraklarla, taşlık ve kayalık alanlar geniş yer kaplar. Havzada Antropojen etkiler yüzünden bitki örtüsü oldukça fakirdir. En geniş yayılışa sahip örtüyü Antropojen Stepler oluşturur. Pınarbaşı çevresinde, stepler içinde, Dünya'nın, Türkiye'nin en güneyinde yer alan Relikt Sarıçamlar yer alır.

VII ABSTRACT PhJD. Thesis PHYSICAL GEOGRAPHY OF UPPER ZAMANTI STREAM BASIN Ibrahim KOPAR Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Mustafa GİRGİN 2001- Pages: 304 Jury: t. Prof Dr. Hayati DO?ANAY 2. Yrd. Doç. Dr. Mustafa GİRGİN 3. Doç. Dr. Kenan ARINÇ 4. Doç. Dr. Ali UZUN 5.Doç. Dr. Hakkı YAZICI Located within the upper Kızılırmak Part of the Central Anatolia, Upper Zamanti Stream Basin is seperated from the upper Euphrates part of the Eastern Anatolia region by Tahtalı mountains in the south. Being an important element of geomorphological development, lithological units form a complete mosaic in the basin. Accordingly, Devoniyen and Permiyen units are Base-related formations. While discordant and tectonically Mesozoic and partially Tertiary (Paleogene) Alpine orogenic formations rest on the paleozoic, Post-Alpine formations are located at the uppermost part. Though our field of investigation is a hydrographic and morghological basin, it is not a totally different geologic one. Upper Zamanti Stream Basin has a climate which shows a transitional characteristic between the Central Anatolia and Eastern Anatolia regions. It is moderately hot and dry in summers, cold and snowy in winters, and has its maximum potential of rain in springs; it has a continental feature in terms of temperature and rainfall. The water of the basin is drained by Zamanti Stream and its branches. The basin is rich in underground springs. There are large rocky fields and Zonal, Intrazonal and Azonal lands shaped by the climate and vegetation conditions. The vegetaiton is rather poor due to the antropogene influences in the air. Antropogene steps form the largest vegetaion area. Around Pınarbaşı, there are Pinus Sylvestris L. in the steps., which are the ones in the furthest southern part of Turkey and the world.