Abidin Paşa (1259/1843-1324/1906)`nın mesnevi şerhi ve tasavvufi düşünceleri

Abstract

l l IV ÖZET DOKTORA TEZİ ÂBİDİN PAŞA (1259/1843-1324/1906)'NIN MESNEVİ ŞERHİ VE TASAVVUFÎ DÜŞÜNCELERİ İsa ÇELİK Danışman: Prof. Dr. Osman TÜRER 2001-Sayfa: 270+X Jüri: Prof. Dr. Osman TÜRER Prof. Dr. Naci OKÇU Prof. Dr. Mevlüt ÖZLER Prof. Dr. Mustafa KARA Yrd. Doç. Dr. Cengiz GÜNDOĞDU At 1843-1906 yılları arasında yaşayan Âbidin Paşa, İstanbul Borsa Komiserliği; Adana, Sivas, Ankara, Selanik ve Bahr-i Sefîd Vilâyeti (Akdeniz adaları) 'ndeki valilik görevlerinin yanı sıra, Hariciye Nazırlığı da yapmıştır. Arapça, Farsça, Arnavutça, Fransızca ve Yunanca dillerine vakıf bir devlet adamıdır. XLX. asır Türk âlim ve mutasavvıflarından olan Âbidin Paşa, yöneticiliği yanında ilme, tasavvufa ve edebiyata yatkınlığı sebebiyle, ikisi tercüme ve şerh olmak üzere, yedi tane eser kaleme almıştır. Eserleri şunlardır: `Tercüme ve Şerh-i Mesnevî-i Şerîf/ `Tercüme ve Şerh-i Kasîde-i Bürde`, `Saâdet-i Dünyd/ `Meâlî-i Islâmiyye`, `Konsolid Hava Oyunları îstikrâzâf, `Türkçe Nahv-iArabF ve `Âlem-i îslâmiyye (Müdâfaa)`. Âbidin Paşa'mn şeyhi -hayatı ile ilgili bilgi bulamadığımız- Halvetiyye Tarikatı ı şeyhlerinden Merkez Efendi dergâhı Post-nişîni Nureddîn Efendi 'dir. Bu çalışmamızda, Âbidin Paşa'nın en önemli eseri olan ve Mevlânâ'mn Mesnevr sinin birinci cildini altı cilt olarak tercüme ve şerh ettiği, `Tercüme ve Şerh-i Mesnevî-i Şerif (isimli eserim ve tasavvufi düşüncelerini incelemeye çalıştık.

.1 ABSTRACT Ph. D. THESIS ÂBİDİN PASHA'(1 259/1 843- 1324/1 906) COMMENTARY of MATHNAWI AND MYSTIC THOUGHTS İsa ÇELİK Supervisor: Prof. Dr. Osman TÜRER 2001-Page: 270+X Jury: Prof. Dr. Osman TÜRER Prof. Dr. Naci OKÇU Prof. Dr. Mevlüt ÖZLER Prof. Dr. Mustafa KARA Yrd. Doç. Dr. Cengiz GÜNDOGDU Abidin Pasha, who lived beetween 1943 and 1906, has been Minister of Foreign Affairs and the comissioner of Istanbul Stockexchange besides working as the major of Adana, Sivas, Ankara, Selanik and Bahr-i Sefid. He has a statesman who knew Arabic, Persian, Albanian, French and Greek. Abidin Pasha, the Turkish scholar and mystic philosopher lived in 19th century, wrote seven books two of which are translation and commentary, due to having scientific, mysticism and literary talent. The names of his works are as follows: The Translation and Commentary of Sacred Poems (Tercüme ve Şerh-i Mesnevî-i Şerîf), The Translation and Commentary of Panegyric (Tercüme ve Şerh-i Kasîde-i Bürde), The World Happiness (Saâdet-i Dünya), The Meaning of Islam (Meâlî-i îslâmiyye), Consalidated Depts-The Games of Desire-National Loans, (Konsolid, Hava Oyunları, îstikrâzât), Syntax of Arabic in Turkish (Türkçe Nahv-i Arabi) and The Defense of Islamic Universe (Âlem-i îslâmiyeti Müdâfaa). Abidin Pasha's sheikh is Nureddin Effendi who is a sheikh (head) of Khalwatiyya Tariqa. In fact we could not find anything about his life in sources. In our study, we attemped to investigate Abidin Pasha's most important work The Translation and Commentary of Sacred Poems (Tercüme ve Şerh-i Mesnevî-i Şerîf) that he translated and commented on the first volume of Mevlana's Sacred Poems (Mathnawi) and focused on his mystic thoughts.