Sigara alışkanlığının oluşmasında üniversite öğrencileri üzeride etkili olan sosyo-ekonomik faktörler

Abstract

IV ÖZET DOKTORA TEZÎ SİGARA ALIŞKANLIĞININ OLUŞMASINDA ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNDE ETKİLİ OLAN SOSYO-EKONOMİK FAKTÖRLER Hüseyin Hüsnü BAHAR Danışman: Prof. Dr. Remzi Y. KINCAL 2001 -Sayfa: VHI+186 Jüri: Prof. Dr. Remzi Y. KINCAL Prof. Dr. Hikmet Y. CELKAN Y. Doç. Dr. Selami SÖNMEZ Bu araştırmada, sigara alışkanlığının oluşmasında üniversite öğrencileri üzerinde etkili olan sosyo-ekonomik faktörler incelenmiştir. Araştırma Eğitim Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ile Tıp Fakültesi öğrencilerini kapsamaktadır. On üniversiteye bağlı 26 fakültede öğrenim gören 89718 öğrenci araştırma evrenini, bu öğrenciler arasından seçilen 2562 öğrenci araştırma ömeUemini oluşturmaktadır. Araştırma, eğitim sosyolojisi ağırlıklı bir çalışmadır. Bireyin kişisel özellikleri, genel durumu, ailesi, öğrenim gördüğü okul, arkadaş çevresi ve kitle iletişim araçları ile ilgili çeşitli değişkenlerin sigara alışkanlığının oluşmasındaki etkileri araştırılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilerin analizinde khi kare tekniği kullanılmıştır. Konu ile ilgili yapılmış olan araştırmalardan ve ilgili literatürden yararlanılmıştır. Öğrencilerin % 36.3'ünün Dünya Sağlık örgütü standartlarına göre sigara bağımlısı olduğu ve bu oranın artış eğilimi gösterdiği belirlenmiştir. Erkek öğrenciler arasındaki bağımlılık oranının kız öğrenciler arasındaki bağımlılık oranından yüksek olduğu tespit edilmiştir. Sigara içme alışkanlığının oluşmasında, bireyin içinde bulunduğu sosyo-ekonomik çevrenin önemli ölçüde etkili olduğu görülmüştür. Aile çevresi, sigara alışkanlığının oluşmasını önleme konusunda daha çok etkili olurken, sigara alışkanlığının oluşmasında en tesirli etkinin arkadaşlardan geldiği belirlenmiştir. Sigara alışkanlığını önleme konusunda okulun yeterince etkili olamadığı tespit edilmiştir. Kitle iletişim araçlarının sigara alışkanlığının oluşmasını önleyici etkisi teşvik edici etkisinden daha yüksek bulunmuştur. Alışkanlığın oluşup oluşmamasında, yaş, cinsiyet gibi çeşitli kişisel özelliklerin de etkili olduğu tespit edilmiştir. Sigara alışkanlığının oluşmasında en riskli dönem ortaöğretim dönemidir. Yükseköğretim döneminin ise ikinci derecede riskli dönem olduğu belirlenmiştir. Sigara alışkanlığının oluşmadan önlenmesi önemlidir. Bu ise, sigara alışkanlığının oluşmadan önlenmesi konusunda, orta ve yükseköğretim döneminde yapılacak çalışmaların önemine işaret etmektedir. Bu bakımdan, öğrenciler için alternatif sosyal ortamların oluşturulması; ilgi, ihtiyaç ve yetenekleri doğrultusunda uygun etkinlik imkanlarının sağlanması önem kazanmaktadır.

ABSTRACT Ph. D. THESİS SOCİO-ECONOMİC FACTORS WHICH AFFECTS SMOKING ADDICTION OF THE UNIVERSITY STUDENTS Hüseyin Hüsnü BAHAR Supervisor: Prof. Dr. Remzi Y. KINCAL 2001- PAGE: Vm+1 86 Jury: Prof. Dr. Remzi Y. KINCAL Prof. Dr. Hikmet Y. CELKAN Assoc. Prof. Dr. Selami SÖNMEZ In this study, socio-economic factors which affects smoking addiction of the university students have been studied. This study includes the students from Faculty of Education, Faculty of Medicine, Faculty of Economic and Adrninstrations Sciences. Population is 89718 students from 26 faculties of 10 university, and the sample consist of randomly selected 2562 students from different gender and background. The study is related to educational sociology. Effects of social environment and its stimulants on smoking addiction have been investigated. This study also examines the effect of smoking addiction on socio-economic status. Socio-economic status is related with the variables such as individual characteristics, family, school, frends and mass media. Khi square tecniqueis utilized in the analysis of relationship between the variables. A literature review has been carried out and reveals that there is a gap in the body of knowledge about the parameters of tha emergence of smoke habit. According to WHO standarts it was found that 36.3 % of the students are addicted to smoking and the rate is increasing. It was found that the rate of smoking addiction among the male students is higher than that of females. It was figured out that socio-economic environment of the individual is of vital importance in the emergence of smoking addiction. The family is more effective on the prevent on of smoking addiction, but it was found that the most important factor on smoking addiction is the peer groups. Rather than expected, determined the school is not sufficient for formation and prevent on of smoking addiction. The prevent on effect of mass media is more considerable than its encouraging effect. It was found that age, sex and different characteristic are also effective on formation of smoking addiction. Secondary education period carries the highest risk of smoking addiction. Higher education period carries the secondary level risk on smoking addiction. It was important to prevent smoking addiction before it occurs. This point outs that research on secondary school and high school is of vital importance. Therefore, exploration of alternative social environments and proper activities for their interests and abilities becomes a necessity. `ixtfrwi/^* «vf>W