İlhanlılar Tarihinde Çobanoğulları (Sulduslar)

Abstract

Bu çalışmada, M.S. VI- VII. Yüzyıllar arasında çok sayıda boylara ayrılmış bir halde Moğolistan'ın doğusunda, Onon ve Kerulen Nehri kıyıları ile Baykal Gölü arasındaki bölgelerde yaşayan Suldus Kabilesi / Çobanoğulları'nın siyasi tarihi incelenmiştir. Çobanoğulları, XIII. Yüzyılın başından itibaren Moğolların hâkimiyeti altına girmiş ve onların büyük bir imparatorluk kurmasında önemli rol oynamıştır. 1253 de Hülagü Han ile birlikte Batı Asya'ya göç ederek hem İlhanlılar Devleti'nin kurulma aşamasından yıkılmasına kadar ki süreçte, hem de İlhanlıların yıkılmasından sonra onların mirasçısı olarak, başta İran olmak üzere, Anadolu'nun bir kısmı, Azerbaycan ve Gürcistan ile bugünkü Irak ve Ermenistan coğrafyalarının siyasi ve kültürel tarihinde derin izler bırakmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Suldus kabilesinin Cengiz Han dönemindeki durumu, bu kabilede yetişen önemli şahsiyetler ve bu şahsiyetlerin Moğol İmparatorluğu ile İlhanlılar Devleti içinde oynadıkları roller incelenmiştir. İkinci bölümde, Ebu Said Bahadır Han devrinden itibaren İlhanlılar Devleti içinde önemli rol oynayan Emir Çoban ve çocuklarının İlhanlı siyasi tarihi içindeki konumları, üçüncü bölümde ise, Sultan Ebu Said' in ölümünden sonra İlhanlı devletinin yıkılma sürecinde Çobanoğulları-Celayirli mücadelesi ele alınmıştır.

Our study is intended to examine the political history of Sulduz Tribe, who were dissolved into a lot of branches and who lived in the area between the Lake Baykal and Onon and Kerole rivers in the east of Mongolia between A.D. 6th and 8l centuries. Sulduz came under the reign of Mongols in the early 8th century and made a great contribution to them founding a great empire. They migrated to the West Asia with Hulagu Khan in 1253 and left deep traces in the political and cultural histories of today's Iran, Iraq and Armenia and Georgia and Azerbaijan both until the foundation of the ilhanlı State and as their inheritors after the disintegration of this state. This study consists of three chapters. The first chapter deals with the position of the Suldus Tribe under the reign of Cengiz Khan, with the figures of importance and respect in this tribe, and with the roles these figures played in the Mongol Empire and ilhanlı State. The second chapter is concerned with the position and rank of Emir Çoban and his sons, who played a very important role in the history of ilhanlı State as of the period of Ebu Said Bahadır Khan. The third chapter gives an account of the Sulduz - Celayirli struggle during the disintegration porcess of ilhanlı State after the death Sultan Ebu Said.