Din dili bağlamında haberi sıfatlar (Arş-KürsÎ ve İstiva)

Abstract

Bu tez, İslâm kelâmında ilâhû sıfatların önemli bir kısmını teşkil eden, ?haberû sıfatları?ve özellikle de ?Arş-Kürsû ve İstivâ? kavramlarını, gelenek ve modern düşünce (din dili)açısından incelemektedir. İslâm düşünce tarihinde önemli tartışmalara neden olan bu sıfat vekavramlar, hem teolojik içerikleri nedeniyle hem de İslâm ümmetinin çeşitli grup ve fırkalaraayrılmasında önemli etkenlerden biri olmaları nedeniyle son derece ehemmiyetlidir.Çalışmada, haberû sıfatlar ile Arş-Kürsû ve İstivâ kavramları hakkında tarih boyuncaortaya konulan görüşler sistematik bir şekilde ele alınmıştır. Öncelikli olarak konu gelenekaçısından irdelenmiş ve bu bağlamda, Selef, Müşebbihe, Mücessime ve Halef (Mu'tezile veEhl-i Sünnet)'in görüşleri eleştirel bir tarzda ortaya konmuştur. Daha sonra ilgili sıfat vekavramlar, din dili açısından incelenmiş ve fırkaların bu sıfat ve kavramları ele alırken hangidil tekniğini kullandıklarına dikkat çekilmiştir. Ayrıca konu, Kur'an ve hadislerin yanındaKitab-ı Mukaddes açısından da ele alınmış, Yahudi ve Hıristiyan din âlimlerinin konuyla ilgiligörüşlerine yer verilerek İlâhû dinlerde, özellikle ilâhû sıfatlar hakkında kullanılan ortak diledikkat çekilmiştir.

This thesis concerns ?habari attributes? and specially the terms of ?Arsh, Kursi andIstiva? referring to traditional and modern thought. These attributes that caused importantdiscussions in history of Islamic thought is very important becausa of it?s theological contentsand causing the divisions among Islam community.In this study the opinions occured during Islamic history concerning ?habariattributes? and the terms of ?Arsh, Kursi and Istiva? was systematically examined. Firs of allthe theme was researched basing on the tradition and, in this context, the thoughts of Salaf,Mushabbiha, Mucassima Mu?tazilah and Ahl al-Sunnah were criticized. Hereafter, theattributes and terms were inspected in view of language of religion. Also we mentionedJewish and Christian scholars? opinions about this matter.