Vâhidî`nin Kitâb-ı Hace-i Cihân ve Netîce-i Cân adlı eseri (inceleme-metin)

Abstract

Bu çalışmada, 16. Yüzyıl şairlerinden olan Vâhidî'nin Kitâb-ı Hace-i Cihân ve Netîce-i Cân adlı eserinin çeviri yazılı metni hazırlanmıştır. Öncelikle Vâhidî'nin yaşadığı dönem olan 16. Yüzyıl hakkında bilgi verilmiştir. 16. yüzyılın siyasi, sosyal ve edebi durumu üzerinde durulmuştur. Vâhidî'nin hayatı ve eserleriyle ilgili fazla bilgi bulunamadığından bu konulara elde edilen bilgiler nispetinde değinilmiştir.Vâhidî, edebiyatımızda çok tanınmış bir yazar ve şair olarak karşımıza çıkmamaktadır. Kendisi tasavvufla uğraşmış ve aynı zamanda tarikat mensubu bir kişidir. Eserleri de genel olarak tarikatlar, cemaatler ve tasavvufla ilgili olmuştur. Vâhidî'ye ait olduğu söylenen üç eserin de menakıbname olarak yazıldığı bilinmektedir.Çalışmada, hacmi itibariyle büyük sayılabilecek eserin çeviri yazısı yapılarak günümüz Edebiyatına ve Türkçesine aktarılması amaçlanmıştır. Özellikle günümüzde çok tartışılan belli cemaatler ve gruplarla ilgili günümüze ışık tutacak bilgiler vardır. 15. ve 16. yüzyılda var olan dini grupların yaşam şekilleri, kıyafetleri ve inançları hem mensur hem de manzum şekilde anlatılmıştır. Vâhidî, eserinde açık bir dil kullanmaya özen göstermesine rağmen, metinde Arapça ve Farsça kelimelerden dolayı zor anlaşılan bölümler de vardır.Türk edebiyatında fazla tanınmayan Vâhidî'nin ve eserinin bu çalışmayla incelenmesine ve tanıtılmasına gayret edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Vâhidî, Hace-i Cihan,16. Yüzyıl, Divan Edebiyatı, Menakıbname, Tevâif-i Aşere

In the present study, translated and written context of ?Kitâb-ı Hace-i Cihân ve Netîce-i Cân?, one of the works of Vâhidî, who is among the 16th century poets was prepared. At the beginning of the study, information about 16th century, when Vâhidî lived, was presented. Political, social and literature conditions of the period were focused on. Because there is not much efficient information on Vâhidî?s life and works, these issues were evaluated according to data available.Vâhidî is a writer and poet, who is not encountered often in Turkish literature. He was engaged in Sufism and also a member of Sufism path. His works are generally on Sufism paths, religious communities and Sufism. His three works, which are supposed to belong to Vâhidî, are known to have been written as ?menakıbname?.In the study, it was aimed to transform the work, which can be counted among the largest works when considered its volume, into contemporary Turkish Literature and Language by preparing its written translation. In the work, there exists information to enlighten especially certain religious communities and groups, which have recently been discussed densely. Life styles, clothes, and beliefs of religious groups, which existed in 15th and 16th centuries, were evaluated in prose and poetry forms. Even though Vâhidî attempted to use a simple and clear language, there are also parts in the context hard to be understood due to Arabic and Persian words.In the study, it was attempted to evaluate and introduce the works of Vâhidî, who is not known much in Turkish literature.Key Words: Vâhidî, Hace-i Cihan, 16th century, Classical Turkısh, Menakıbname, Tevâif-i Aşere