Hasan Turan`ın hikayeleri üzerine karşılaştırmalı bir inceleme

Abstract

Halk hikâyeleri halk edebiyatının önemli ve zengin türlerinden biridir. Bu çalışmada Iğdır'lı Hasan TURAN'ın hikâyeciliği ve hikâyeleri incelenmiştir. TURAN'dan 1975 yılında Muzaffer KARADAĞ, 1976'da ise Rıfat ARAS tarafından derlenerek yazıya geçirilen Abdullah ile Cahan Hanım (Avdıla'nın Nağılı), Ali Han ile Peri Hanım (Eli Han'ın Hikâyesi), Âşık Vâleh ile Zerniyar Hanım (Valeh'in Nağılı), Ahmed ile İbrahim Hikâyeleri (İrbaham'ın Nağılı) incelemede kullanılan metinlerdir.Çalışmamız ön söz ve girişin dışında hikâyelerin incelendiği bölüm, hikâye metinleri, sonuç, kaynakça ve sözlükten oluşmaktadır. Eserin giriş kısmında Hasan TURAN'dan derlenen hikâyelerin şekil ve muhteva özelliklerine değinilmiş, hikâyeci Hasan TURAN, bilinen hikâye kahramanları ve musannifleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde bahsi geçen dört hikâyenin motif ve epizotları; hikâyelerdeki zaman, mekân, yapı ve şekil özellikleri tespit edilmiş ve karşılaştırmalar yapılmıştır. Tez hazırlanırken ?Tarihi Coğrafi Fin Metodu?ndan ve onun önemli inceleme yöntemlerinden birini geliştiren Stith THOMPSON'un ?Motif Index of Folk Literature? adlı eserinden yararlanılmış. Halk hikâyelerinin en zengin olduğu bölgelerden biri şüphesiz Azerbaycan'dır. İncelemiş olduğumuz hikâyeler de bu yöreye aittir ve Azerbaycan lehçesiyle söylenmişlerdir.İkinci bölümde dört hikâyenin metni verilmiş, sonuç bölümünde ise tespitler ortaya konulmuştur.Tez, halk hikâyeleriyle ilgili bir kaynakça ve hikayelerdeki bazı kelimelerin anlamlarının verildiği bir sözlükle sona ermektedir.

Folk stories are one of the most important and affluent species of folk literature. In this study Hasan TURAN?s literacy and his stories have been investigated. His stories compiled by Muzaffer KARADAĞ in 1975 and Rıfat ARAS in 1976, ?Abdullah ile Cahan Hanım? ?Ali Han ile Peri Hanım?, ?Aşık Valeh ile Zerniyar Hanım?, ?Ehmed ile İbrahim? are the texts used in the investigation .Except a preface and an introduction, our study includes two chapters, a conclusion, references and a glossary. Form and content features of the study, information about Hasan TURAN, his well-known stories and their classifiers are mentioned at the introduction part. In the first chapter; motifs and episodes, time, place, structure and form properties of the mentioned stories are identified and compared. It has been benefited from ?Tarihi Coğrafi Fin Metodu? and Stith THOMPSON?s ?Motif Index of Folk Literature? while preparing this thesis. In the folk literature, Azerbaijan is one of the richest regions. Investigated stories belong to this region and are written in Azerbaijan dialect.In the second chapter; texts of the mentioned four stories and in the conclusion part; evaluations are given.Our study ends with a references part about folk stories and a glossary which includes the meanings of some words in the texts.