Ardahan yöresi düz dokumaları

Abstract

Ardahan yöresinde düz dokumaların zenginliği ipek yolunun önemli merkezlerinden Ahıska'ya sınır olması ve Anadolu'dan Orta Asya'ya açılan kapılardan birtanesi olmasıdır. Zira bu ipek yolundaki Ardahan bölgesinde yerleşik hayat kuran ve kökleri Orta Asya'ya dayanan Türk kavimlerin dokuma kültürünü zenginleştirerek devam ettikleri görülmektedir. Ardahan yöresi düz dokumaları denilince akla Ardahan merkez olmak üzere, Çıldır, Posof, Hanak, Damal ve Göle yöresinde dokunan kilim, cicim, zili vb. dokumalar akla gelir. Geometrik ve bitkisel desenlerin ağırlıklı olarak kullanıldığı yöre dokumalarında dokuma tekniklerine göre Ahıskalı, karapapak, yerli kilimi gibi yöresel adlarda kullanılmaktadır.Söz konusu dokumalar, kullanım amaçlarına ve kullanıldıkları yerlere göre seccade, divan yastığı, yer sergisi, yük örtüsü gibi adlar alırlar. Ardahan yöresindeki düz dokumalar kendine has yöresel özelliklerin yanı sıra; Anadolu'daki diğer yaygılarla da ortak özellikler göstermektedir. Düz dokuma yaygılarının malzemesi yündür. Siyah, kahverengi ve beyaz renkli yünler boyamadan saf olarak kullanılır. Boyalar eskiden doğal malzeme ve bitkilerden elde edilmiş olup, günümüzde sentetik ve doğal boyalar birlikte kullanılmaktadır. Kırmızı, siyah, kahverengi, yeşil ve beyaz renkler hâkimdir. Tek ve iki şak halinde dokunur. Seccade tipi örneklerde, kenar suları üsluplaşmış lale, karanfil ve hayat ağacı motifleri, zeminde ise kandil ve ibrik benzeri motifler görülür.

Ardahan region is rich with its plain weaving and it is one of the important border?s of Ahıska in the silk road, and it is also one of the gates that goes to the Middle Asia from the Anatolia. Because here, it is seen that the settlers in the Ardahan region in the silk road, rooted back to the Turkish people in the Middle Asia with their developing rich woving cultures. When Ardahan region plain weaving is mentioned; Ardahan as the center, Çıldır, Posof, Hanak, Damal and Göle regions woven kilims, cicim, zili and etc. come into the mind. In view of the weaving techniques in district weaving which geometric and plant figures are mainly used, traditional names are also used such as Ahıskalı, karapapak and domestic kilim.The mentioned wovens adopt names according to their usages and where they are used such as: rugs, divan pillows, ground exhibition, load covers. In addition to the domestic charecteristics of Ardahan region plain wovens, it also shows common specialities with the other Anatolian common points. The plain wovens? materials are wool. Black, Brown and White color wools are purely used. The colors are made up of natural material and plants in the past, but in current times, synthetic and natural paints are used together. Red, black, brown, green and white colors are dominant. One and two smacks are used. In the examples of prayer rug type, tulips treated with bank waters, clove and life tree motifs, and in the ground, motifs like Keresone lamp and ewer are used.