Kars ve Iğdır Azerileri ağzı (dil incelemesi-metin-dizin)

Abstract

Bu çalışmamızda, Kars ve Iğdır Azerileri ağzından derlenmiş metinlerden ha-reketle, söz konusu ağzın ses bilgisi ve şekil bilgisi özellikleri incelenmiş, Standart Azerbaycan Türkçesi ile Kars ve Iğdır Azerileri ağzının benzer ya da farklı yönleri ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.Kars ve Iğdır Azerileri ağzı oluşum bakımından birkaç tabaka halinde ele alınmaktadır. Bu tabakaların en önemlisi olan Sürmene Çukurunu Tuzluca, Aralık ve Iğdır bölgelerinde konuşulan ağız oluşturmaktadır. Bunların dışında Arpaçay bölge-sinde de varlığını sürdüren bu ağız, Azerbaycan Türkçesinin dil özelliklerini yansıt-ması bakımından önem arz etmektedir.Bu çalışma ?Dil İncelemesi? , ?Metin? ve ?Dizin? olmak üzere üç ana başlıkta ele alınmıştır. Dil İncelemesi kısmında metinlerin ses bilgisi ve şekil bilgisi özellikleri incelenerek bu bölgenin konuşma dilinin özellikleri ortaya konulmuş, elde edilen sonuçlardan hareketle, bu ağzın Standart Azerbaycan Türkçesi ile benzer ve farklı yönleri tespit edilmiştir. Metin kısmında, ele alınan yirmi dokuz metin Standart Türkiye Türkçesine aktarılmıştır. Dizin kısmında ise bilinmeyen kelimelerin hangi dil içerisinde yer aldığı belirtilerek anlamları verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Azerice, Ağız, Ses Bilgisi, Şekil Bilgisi, Dizin

In our study, with the help of the texts compiled from Kars and Iğdır Azarbeijani dialect, phonological and morphological properties of the target dialect are examined and the similarities and differences between Standard Azerbaijani Turkish with Kars and Iğdır Azerbaijani dialect are inclined to be analysed.Kars and Iğdır Azerbaijani dialect is dealt with in a few categories in terms of formation. The dialect which is spoken in Tuzluca, Aralık and Iğdır regions constitutes the hole of Sürmene which is the most significant of these categories. Except for these, this dialect maintaining its existence also in the region of Arpaçay has a huge impact in view of its reflective asset of Azerbaijani Turkish language properties.This study is classified into three main heading as ?Language Analysis?, ?Text? and ?Index?. In the language analysis part, by looking over phonetics and morphological properties of the texts, the speaking properties of this region are stated and with the results obtained, the differences and similarities of the target dialect with the Standard Azerbaijani Turkish are determined. In the text part, twenty-nine texts handled with are transformed into the Standard Turkey Turkish. And in the index part, the meaning of unknown words are given by stating in which language they occur.Key words: Azerbaijani, Dialect, Phonetics, Morphology, İndex