Gümrük Birliği`nin Türkiye ve Avrupa Birliği ülkeleri arasındaki endüstri içi ticaret üzerine etkileri

Abstract

Uluslararası ticareti tek yönlü bir şekilde açıklayan geleneksel dış ticaret teorilerini tamamlayıcı nitelikte bir yapı sergileyen Endüstri ?İçi Ticaret (EİT), ilk kez 1960'lı yıllarda ileri sürülmeye başlanmıştır. EİT, uluslararası ticareti iki yönlü şekilde açıklamaya çalışan ve aynı istatistiki grup altında toplanmış malların eş zamanlı olarak ihraç edilmesi ve ithal edilmesi şeklinde tanımlanmıştır. Türkiye, Avrupa Birliği ile 1996 yılında Gümrük Birliği'ni (GB) başlatmıştır. Çalışmada dünyanın en ileri düzeydeki bölgesel entegrasyon hareketi ile bütünleşme yolunda atılan bu adımın endüstri ?içi ticaret üzerinde etkileri araştırılmıştır. Genel bir eğilim vermesi amaçlandığından SITC Rev.3 digit 1 (Uluslararası ticari mal standardı 1 toplulaştırma düzeyi) düzeyinde mal grupları ve 1990 -2008 yılları arasında geçen dönem incelemeye alınmıştır. Çalışmada Grubel-Lloyd endeksi kullanılmıştır. Endüstri ?içi ticarete ve analize geçilmeden önce tamamlayıcısı niteliğinde olan geleneksel ticaret teorileri incelenmiş ve daha sonra teorik ve uygulamalı çerçevede Türkiye ve AB 15 ülke arasındaki EİT incelenmiştir. Ayrıca, tamamlayıcı nitelikte olan Türkiye ?15 AB ülkesi arasındaki marjinal endüstri - içi ticaret konusu uygulamalı olarak verilmiştir. Ayrıca Türkiye'nin GB sürecinde ihracat ve ithalat yapısı hem dış ticaret hacmi hem de EİT bakımından incelenmiştir. Diğer bir yönden ise entegrasyon hareketlerinin EİT üzerindeki etkileri genel olarak ele alınmıştır

Intra-industrial trade has a complementary character of conventional theories of foreign trade which explain international trade in a uni-dimensional way. It was first suggested in 1960. Intra-ındustrial trade has been defined as a synchronic importing and exporting of the commodities categorized under the same statistical group and accounting for the international trade in a two-dimensial way. Turkey joined custom union with the European Union in 1996. The effects of the step, taken in an attempt to join in the most advanced regional integration movements in the world, has been researched in terms of intra-industrial trade. Since the objective was to give an overwiew of general trends, commodity group between the periods of 1990-2008 and in the level of SITC Rev.3 digit 1 were analized. In the study, Grubel-Lloyd index was used. Before the introduction and analysis of intra-industrial and conventional forms of trade, which are its complement, are analized. IIT between Turkey and 15 member states was examined within the context of theory and practice. In addition, the subject of trade conduted on an intra-industrial basis and within marginal IIT between Turkey and 15 countries was given an applied way. In this study, the export and import quality of Turkey in the process of customs union was analized both terms of foreign tarde volume an IIT. Finally, the effects of integration movements in IIT were analized in a general way.