Tanzimât`tan Cumhuriyet`e rüşdiye mektepleri

Abstract

II. Mahmud tarafından isimlendirilen rüşdiye mekteplerinin ilki bürokrasiye memur yetiştiren Mekteb-i Maârif-i Adlî ve Mekteb-i Ulûm-ı Edebiye-i Adlî olmuştur. Bunların açılışından sekiz yıl sonra yeni olarak Davudpaşa Rüşdiye Mektebi tesis edilmiştir. Bu rüşdiyede kısa sürede başarı elde edilince rüşdiye mekteplerinin yaygınlaşması hız kazanmış ve 2 Temmuz 1853 tarihinde ülke genelinde 25 rüşdiye açılmasına karar verilmiştir. Kızların eğitim meselesi unutulmamış ve 1859 yılında ilk kız rüşdiyesi açılmıştır.Bu çalışmanın amacı rüşdiye mekteplerinin önemini, kuruluş amacını, tarihi gelişimini, eğitim ve öğretim durumlarını, ders programlarını, bu mekteplerin yaşadığı sorunları, üretilen çözüm yolları ve günümüzde benzer sorunların devam edip etmediğini ortaya koymaktır.Bu çalışma giriş, beş bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Çalışmanın giriş kısmında araştırma ile ilgili genel bilgiler ile Osmanlı Devleti'nde Tanzimât devrinden önce var olan ve Tanzimât'tan sonra ortaya çıkan eğitim kurumlarından kısaca bahsedilmiştir.Çalışmanın birinci bölümünde rüşdiyelerin kuruluşu, rüşdiyelerin yayılması, kız rüşdiyeleri, ikinci bölümde taşrada rüşdiyelerin açılması, üçüncü bölümde rüşdiyelerin idarî yapısı, dördüncü bölümde öğretim süreleri ve programları, ders içerikleri, beşinci bölümde fizikî mekân, öğretim araç ve gereçleri incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise rüşdiye mektepleriyle ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır.

The first rushdiye Schools named by Mahmud II were Mekteb-i Maârif-i Adlî and Mekteb-i Ulûm-ı Edebiye-i Adlî, which trained officials for the bureaucracy. After eight years from the foundation of these schools, Davudpaşa Rushdiye School was founded as a new one. As this school prospered in a short time, the proliferation of rushdiye schools accelerated and it was decided to open 25 rushdiye schools countrywide on the 2nd of July, in 1853. Moreover, education of girls were taken into consideration and the first rushdiye school for girls was opened in 1859.The aim of this study is to put forward the importance, the main goal behind the foundation, the historial development, the education status, the curriculumof this school and the problems these schools dealt with, the solutions found for these problems and whether these problems contınue today.This studyis formed of introduction part; body part, including five sections; and conclusion part. In the introduction part, general information about the study and educational institutions before Tanzimât and after Tanzimât in Ottoman Empire is given.In the first section of the body part, the foundation of rushdiye schools, the proliferation of them and the rushdiye schools for girls are presented; in the second section, the foundation of rushdiye schools in the provincals is mentioned; in the third section, the administrative structure of rushdiye schools is given; in the fourth section; the curriculum and teaching time of rushdiye school is discussed; and in the fifth section, a general assesment about rushdiye schools is made.