I. Meşrûtiyet`ten Cumhuriyet`in ilk yıllarına Tarsus (1876-1926)

Abstract

Bu çalışmada, I. Meşrûtiyet'in ilanından Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar olan 50 yıllık dönemde (1876-1926), Tarsus Kazası'nın idarî, demografik, sosyal ve ekonomik yapısı ele alınmıştır.Dört bölümden oluşan çalışmanın giriş kısmında, öncelikle Tarsus'un adı ve tarihçesi anlatılmıştır. Birinci bölümde, Tarsus'un fizikî yapısı ve idarî durumu belirtilmiş, Tarsus'ta bulunan örfi ve şer`i idareciler ile şehrin yönetimi ile ilgili kurum ve kuruluşlar hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde, Tarsus ve köylerinin nüfusu, dinî ve mezhebî durumlarına göre tasnif edilerek ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, Tarsus'un sosyal yapısı incelenmiş, şehirdeki sosyal tabakalaşma, Müslim-gayrimüslim ilişkileri ve aile yapısı örneklerle anlatılmıştır. Ayrıca Tarsus'ta bulunan yerli ve yabancı eğitim kurumları ile Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında kurulan cemiyetler de yine bu bölümde ele alınmıştır. Dördüncü ve son bölümde ise Tarsus'un iktisadî vaziyeti üzerinde durulmuş, tarım, ticaret ve sanayi alanında yaşanan gelişmeler hakkında bilgi verilmiştir.Neticede, Osmanlı Devleti'nin son 50 yılında Tarsus'un, jeopolitik açıdan oldukça önemli, ekonomisi devamlı gelişen, Müslüman halk çoğunlukta olmakla birlikte, ticarette az sayıdaki gayrimüslimin daha etkin olduğu, kendine has sosyal dokuya sahip bir Osmanlı şehri hüviyetini taşıdığı tespit edilmiştir.

In this work, the govermental, demographic, social and economical position of the city of Tarsus is studied during the period of 50 years between the First Constitution and the early years of the Republic.This work consist of four parts. In the beginning part, the name of Tarsus and its history are expressed firstly. In the first part, Tarsus? physical constraction and govermental situation is expressed, also the martial and sectial administrators of Tarsus city and about the societies and foundations deal with city management are expressed. In the second part the population of Tarsus? and its villages classified from religious and sectial aspects. In the third part, Tarsus? social situation exspressed and social groups in tehe city, Muslim and non-muslim relations and family condition are explanied by examples. Also in this part, national and foreign educational institutions and associations which are formed during the Ottoman period and early years of the Republic are mentioned. In the fourth and the last part, the economical situation of Tarsus is foccused and the information is given about the progresses in agriculture, trade and industry.As a result, it is seen that in the last 50 years of Ottoman period, Tarsus is really important from geopolitic aspects which is constantly devoloping economically. The majority of the population is Muslim however non-muslim minority is more effevtive on trade. It is proved that Tarsus is a Ottoman city which has a special social structure.