IMKB`ye kayıtlı sanayi işletmelerinde maliyet yönetim sistemlerinin uygulanma düzeyinin belirlenmesi

Abstract

Teknolojide yaşanan hızlı gelişim, değişen müşteri beklentileri, kısalan mamul yaşam dönemleri ve özellikle son yıllarda artan küresel rekabet, işletmeleri ?düşük maliyet, kısa zaman ve yüksek kalite? hedeflerini aynı anda ve en yüksek düzeyde gerçekleştirmek zorunda bırakmıştır. Bu nedenle, işletmeler belirtilen hedeflere ulaşmak için Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, Hedef Maliyetleme, Kaizen Maliyetleme, Mamul Yaşam Dönemi Maliyetleme, Kalite Maliyet Sistemi, Tam Zamanında Üretim Ortamında Maliyetleme gibi maliyet yönetim sistemlerini uygulamaktadırlar.Bu çalışmada, İMKB'ye kote sanayi işletmelerinde uygulanan maliyet yönetim sistemlerinin tespit edilmesi, hangi özelliklere sahip işletmelerin hangi maliyet yönetim sistemlerini uyguladıklarının belirlenmesi ve maliyet yönetim sistemlerini uygulayan işletmelerin bunları hangi amaçlarla uyguladıkları, uygulamayan işletmelerin neden uygulamadıklarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, 2011 yılının Şubat ayında İMKB'ye kayıtlı 154 sanayi işletmesinin 87'sine ulaşılabilmiş ve hazırlanmış olan anket çalışması uygulanmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, uygulamaya katılan işletmelerde en fazla Faaliyet Tabanlı Maliyetleme sisteminin, en az Mamul Yaşam Dönemi Maliyetleme yönteminin uygulandığı, işletmelerin 42'sinin birden çok sistemi birlikte uyguladığı, 45 işletmenin ise tek bir sistemi uyguladığı tespit edilmiştir. Ayrıca, işletmeler maliyet yönetim sistemlerinin avantajlarından yeterli seviyede faydalandıklarını ifade ederken, maliyet yönetim sistemlerini uygulamayan işletmeler, uygulamama nedeni olarak en fazla sistemler hakkında bilgi sahibi olunmamasını göstermektedirler.

Rapid developments in technology, changing customer expectations, shorter product life cycles and increasing global competition especially in recent years forced to enterprises perform ?low cost, short time and high quality? targets at the same time at the highest level. Therefore, the businesses use cost management systems to achieve the objectives such as Activity Based Costing, Target Costing, Kaizen Costing, Quality Cost System, Just in Time Production Environment Costing, Product Life Cycle Costing.In this study, it is aimed to identify cost management systems applied in enterprises traded in ISE and to determine of the characteristics of firms which applied cost management systems and to determine purposes for implementation of cost management systems in enterprises and to determine the reasons for companies do not apply. For this purpose, the prepared survey implemented in 87 of 154 industrial companies which are traded in ISE in February of 2011. According to the results of the study, it is determined that the most applied system is Activity-Based Costing system whereas the least applied method is Product Life Cycle Costing system and 42 enterprises applied more than one system and 45 enterprises applied only one system. In addition, businesses convey that they take advantage of cost management systems in adequate levels and businesses express the reason not to apply the cost management systems as not have enough knowledge of the systems.