Selçuklu-Karahanlı ilişkileri

Abstract

Müslüman Türklerin kurmu? oldukları iki büyük imparatorluktan biri olan Selçuklular, Oğuzlar?ın Kınık boyuna mensupturlar. Selçuk Bey zamanında küçük bir Oğuz kitlesiyle Cend ?ehrine göç eden Selçuklular, kısa sürede bu ?ehri hâkimiyetleri altına almayı ba?armı?lardır. Selçuklular, 985 yılında Cend ?ehrine göç ettikleri zaman, bölgede, Gazneliler, Karahanlılar, Oğuz Yabgu Devleti ve Samanîler Devleti bulunmaktaydı. Ara?tırmamıza bu devletler içerisindeki Karahanlılar ile Selçukluların ili?kilerini konu edindik. Selçukluların Cend ?ehrine geldikten sonra Karahanlılar ile hangi konularda kar?ı kar?ıya geldiklerini, iki toplumun birbirlerine bakı?ını, mücadelelerini, akrabalık bağlarını anlatmaya çalı?tık. Selçuklular 1040 yılında, Dandanakan sava?ında, Gazneliler?i mağlup edip müstakil bir devlet kurdular. Aynı tarihlerde Karahanlılar ise doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldılar. Öyle ki, Cend ?ehrine göç eden küçük Oğuz kitlesi, neredeyse yarım asırda devlet kuracak kadar güçlenmi?ken; yine yarım asır öncesine kadar bölgenin en güçlü devleti olan Karahanlılar ikiye ayrılacak kadar zayıflamı?lardı.1040 yılından itibaren iki devlet arasındaki güç dengeleri giderek deği?mi?, nitekim Selçuklular, Sultan Alparslan zamanında imparatorluk haline gelmi?lerdir. Sultan Melik?ah zamanında ise her iki Karahanlı Devleti, Selçuklu ?mparatorluğu?na bağlanmı?tır. Sultan Melik?ah?tan sonra Selçuklu ?mparatorluğu?nda ba?layan taht kavgaları ve iç karı?ıklıklar ile geçen dönemde bile, Karahanlılar, varlıklarını Selçuklu ?mparatorluğu?na bağlı olarak sürdürmü?lerdir.1141 yılında Selçuklular ile Karahitaylar arasında yapılan Katvan sava?ını Selçuklular kaybederek yıkılma sürecine girdiler. Karahanlılar ise Karahitaylar?a bağlandı. Böylece Selçuklular ile Karahanlılar?ın ili?kileri de son buldu.Anahtar Kelimeler: Karahanlılar, Selçuklular, Gazneliler, Samanîler, Maveraünnehr, Horasan, Semerkand, Cend, Tîrmi

One of the two great empires founded by Muslim Turks, Seljuks belong to the Kınık tribe of Oghuz. In the reing of Selcuk Bey, the Seljuks migrating to the city of Cend along with a small group Oghuz managed to seize this city in a short period. When Seljuks migratedto the city of Cend in 985, Karahans, Gaznelions, Oghuz Yabgu State and Samani States were in te region. We tried to examine the relations between Karahans and Seljuks among these states in our study. After Seljuks had come to the city of Cend, we tried to investigate in which mattesr they faced and the point of view of two societies to each other and the bond of relativeness. The Seljuks founded an independent state after they defeated Gaznelions in Dandanakan war in 1040. At the same dates, the Karahans were divided into two groups as the east and west. After they had migrated to the city of Cend, a small Oghuz group were strenghtened so rapidly that they could found a state in a half century; on the other hand, Karahans were weakend which was the strongest state of region; at the end they were divided into two parts.As of 1040, power balances between two states had changed, so, the Seljuks became on empire during the during the reing of Sultan Alparslan. During the reing of Sultan Melik?ah, the conplict of throne in Seljuks, and in the reing occured civil disorders, the Karahans continued to be available by depending on Seljuks empire.By losing Katvan war fought between Seljuks and Karahitays in 1141, the Seljuks started to come into collapse process. The Karahans were connected to the Karahitays. So, the relations with Sekjuks and Karahans came to an and.Key words: Karahans, Seljuks, Gaznelions, Samanies, Maveraünnehr, Horasan, Semerkand, Cend, Tırmiz