Yığılma ekonomilerinin nedenleri ve etkileri: Türkiye alt bölgeler bazında bir uygulama (1990-2009)

Abstract

Bu çalışmada son dönemin önemli teorilerinden birisi olan Yeni Ekonomik Coğrafya (NEG)nin varsayımları göz önünde bulundurularak, Türk İmalat Sanayinin İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) Düzey-2e göre 1990-2009 yılları arasında mekânsal yoğunlaşmasını etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Günümüzde endüstrileşme süreci ile bağlantılı ekonomik yığılma, yoğunlaşma kümelenme gibi iktisadi kavramlar ön plana çıkmakta, bu kavramları oluşturan faktörleri anlama gereksinimi artmaktadır. Bu gereksinimi karşılayan önemli teorilerden birisi Yeni Ekonomik Coğrafya (New Economic Geography - NEG) yaklaşımıdır. P. Krugman tarafından 1990 yılların başında ortaya atılan NEGin temel konusu coğrafik alanda ekonomik yığılmaların türlerinin nasıl açıklanacağı ile ilgilidir. Çalışmada panel veri analiz yöntemleri kullanılarak iki model oluşturulmuştur. Birinci model ?Coğrafya ve Politika Modeli olarak adlandırılmaktadır. İkinci model ise NEGin temel kavramlarından birisi olan piyasa potansiyelini içeren Ekonomi Modelidir. Birinci modelde tesadüfi etkiler modeliyle statik panel veri analiz yöntemleri kullanılmıştır. I(1)de durağan olan ikinci modelde ise uzun ve kısa dönem katsayıları panel eşbütünleşme ve hata düzeltme modeli ile belirlenmiştir. Sonuçlar piyasa potansiyelinin imalat sanayinin istihdam yoğunlaşmasını arttırdığını göstermiştir.

In this study, by taking into account of the assumptions of New Economic Geography, it is to aim identifying the factors that affect the spatial concentration of Turkish Manufacturing Industry according to NUTS-2, between 1990-2009. Today, some economic concepts such as economic agglomeration, concentration and clustering stand out by connecting with the process of industrialization. So the necessity of understanding the factors based on these concepts increases. One of the economic theories that fulfill this necessity is New Economic Geography (NEG). The basic matter of NEG, introduced at the beginning of 1990s by Paul Krugman, concern with how to describe the types of economic agglomeration. In the study, by using panel data analysis, two models are created. The first model is called as Geography and Politics Model. The second model, which includes market potential being one of the basic concepts of NEG is Economic Model. In the first model it has been to follow the process of static panel data analysis with random effects model. In the second model, the long and short run parameters have been determined with panel cointegration and error correction model. The results show that market potential has increased the concentration of manufacturing industry.