Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde bulunan hanım sultanlara ve padişahlara ait bir grup vakfiyenin hat, tezhip ve cilt bakımından incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde Bulunan Hanım Sultanlar ve Padişahlara Ait Vakfiyelerin Türk-İslam sanatları içerisinde müstesna bir yere sahip olan hat, tezhip ve cilt sanatı yönünden incelenmektedir. Seçilen eserler kitap sanatları açısından bulundukları dönemlerine göre önem arz etmektedir.Beş bölümden oluşan tezin birinci bölümünde, Türk-İslam Medeniyetinde vakıf müessesesinin önemi ve vakıf kurumunun işleyişi hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde konuyla doğrudan ilişkili olarak hat, tezhip ve cilt sanatlarının tarihçeleri ve ekolleri hakkında bilgi yer almaktadır. Üçüncü bölümde Evkaf Nezareti, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Vakıf Kayıtları Arşivi ve eserlerin bulunduğu Kültür Tescil Dairesi Başkanlığının tanımı ve işleyişi hakkında bilgi yer almaktadır. Dördüncü bölüm eserlerin tahlilinin yer aldığı katalog kısmıdır. İncelenen eserler envanterleriyle birlikte dönem özellikleri, ekolleri, kâğıt, yazı, dil özellikleri, motif, desen ve cilt özellikleri bütün yönleriyle ele alınmıştır. Beşinci bölümde karşılaştırma ve değerlendirme yapılmıştır. Beşinci bölümde ise eserlerin karşılaştırma ve değerlendirilmesi yapılmıştır.Anahtar Kelimeler: Vakıf, Vakfiye, Hanım Sultan, Padişah, Hat, Tezhip, Cilt.

In the study, a group of endowments of Sultanas and Sultans in the archive of General Directorate for Foundations was analyzed in terms of the arts of calligraphy, illumination and binding having a special place in the arts of Turkish-Islamic arts. The chosen works are of importance in terms of the arts of book in their period.In the first chapter of the thesis comprising of five chapters, some information about the importance and functioning of the institution of foundation and was given. In the second chapter, some information about histories and schools of the arts of calligraphy, illumination and binding with a direct connection with the topic was included. In the third chapter, some information about the definition and functioning of the Office of Cultural Registry, where General Directorate for Foundations in the period of Ottoman Empire, General Directorate for Foundations nowadays, the archive of foundation records and works are, is included. The fourth chapter is the catalogue part where analyses of the works are. The analyzed works were discussed in terms of their periodical features, schools, paper, inscription, linguistic features, motifs, patterns, binding features in all aspects with their inventories. And comparisons, contrasts and evaluations of the works were made in chapter five.Keywords: Foundation, Endowment, Sultana, Sultan, Calligraphy, Illumination, Binding