Abdü`l-Hakîm es-Siyalkûtî ve `Hâşiyetü Siyalkûtî ʻAlâ Hâşiyeti Abdi`l-ğafûr ʻAle`l-Fevâidi`z-Ziyâiyye`

Abstract

Medreselerde Arap Dili öğretimine, sarf derslerinin ardından nahiv derslerinde okutulan Avâmil, İzhar ve el-Kâfiye gibi kitaplarla devam edilirdi. Bu süreç çoğunlukla Molla Câmî adlı şerhin okutulmasıyla sonlanırdı. el- Kâfiye adlı eserin şerhlerinden biri olan Molla Câmî, yazıldığı XV. yüzyıl sonlarından itibaren Arapça öğretiminde vazgeçilmez bir eser haline gelmiştir. Bu şerh dilbilimle uğraşan âlimlerden çok rağbet görmüş ve hakkında çok sayıda hâşiye yazılmıştır. Kaleme alınan bu hâşiyelerin özelliği, talebelerin Arap Dili'ni öğrenim sürecini kolaylaştıracak ifadeleri barındırıyor olmasıdır. Nahiv ilmininin derinlemesine incelendiği ve gramer kaidelerini tartışıldığı eserler olan bu çalışmalar, kaideleri açıklayan ve kaidelere karşı eleştirel bakış açılarına sahiptirler. Bu haşiyelerden biri de çalışmasını yaptığımız `Hâşiyetü Siyalkûtî ʻalâ Hâşiyeti Abdilgafûr ʻale'l-Fevâidi'z-Ziyâiyye` adlı eserdir. Medreselerde ilimler ilk etapta ana metin kitaplarından okunuyordu. Daha sonra talebelerin ilim düzeyi arttıkça, okudukları ilmin konuları da derinleşir ve zorlaşırdı. Açıklanmaya muhtaç, belirsiz, örneklenmesi gereken yerlerde şerhler ve hâşiyeler devreye girerdi. Son zamanlarda 'zaman kaybı', 'akıl bulandıran' ve 'meselenin özüne inmekten uzak' diye tabir edilen, XIX. yüzyıldan itibaren önyargılara ve olumsuz söylemlere muhatap olan şerh ve hâşiye litaratürünün iyi anlaşılması gerekir. Bu eserler tam anlaşılmadan İslam klasikleri gerçek manada tanımlanamaz. Bunun gerçekleşmesi için klasik kaynakların hakkıyla idrak edilmesi ve mevcut bilgi anlayışının bilinçli bir şekilde yeniden tartışmaya açılması gerekir.Anahtar Kelimeler: 1)Hâşiye, 2)Molla Câmi, 3)Abdülhakîm Siyalkûtî, 4)Hindistan, 5)Nahiv

In the madrasahs to teach Arabic language, after the etymologic lessons, it had been continued with such books Avâmil, İzhar and el-Kâfiye which were studied in syntax lessons. This process often came to an end with the taught of sharh which was called Mullah Jami. Mullah Jami, one of the sharh of el- Kâfiye, has been an indispensible work for teaching Arabic since it was written in the end of XV. century. This sharh was highly cought on by the scholars who dealt with linguistics and a lot of hashiyas written about it. The feature of these written hashiyas that they simplify the learning of the language for Arabic language students with clear statements as well as examine the syntax education throughly, beside, they argue and explain about the rules of grammar, and they have the critical point of view towards to grammatical views. One of these hashiyas, called `'Abd al-Hakim Siyalkuti and the Gloss of Siyalkuti on the Gloss of 'Abd al-Ghafur al-Lari on al-Fawa'id al-Diya'iyya`, is the one which we have been studying.In the madrasah education, studies were studied from basic text books at first. Later when the student's education level increased, their studies also were getting deep and becoming difficult. Hashiyas and sharhs were stepped in when there is an unclear thing, need for explanation or examplify. Sharhs and hashiyas, which were named lately as `a waste of time`, `mind bluring`, and `far from the glist of matter`, dating from XIX. century they were criticized prejudicely and they need to be understood throughly. Without explaining these works throughly, Islamic Classics can not be explained in real terms. In order to let it come true, it needs both the current knowlegde understanding and understanding of classical sources to come up for discussion again with a conciously way.Key Words: 1)Hashiya, 2)Mullah Jami, 3)Abd al-Hakim al-Siyalkuti, 4)India 5)Syntax