Kureyş kabilesi (İslam öncesi etnik, siyasi ve ekonomik yapı)

Abstract

Bu tezin amacı İslam öncesi dönem Kureyş kabilesinin etnik, siyasi ve ekonomik yapılanmasını ilk dönem kaynaklarına göre ortaya koymaya çalışmaktır. Bu amaçla çalışmada öncelikle merkezileşmemiş toplum tiplerinden olan kabile hakkındaki tartışmalar ve Kureyş kabilesine kadar Arap yarımadasında hüküm sürmüş devletlerin siyasi ve ekonomik yapıları özetlenmiştir. Ensab geleneği içerisinde Arapların kök kabilelerinden olan Adnânîler ve Kahtânîler hakkındaki tartışmalar ortaya konularak Kureyş kabilesinin bu kök kabilelerden hangisinin içerisinde değerlendirildiği üzerinde durulmuştur. Kureyş kabilesinin ismi, soyu ve alt kolları tespit edildikten sonra kabilenin alt kollarını bir araya getiren ve Mekke'ye yerleştiren ilk kurucu ata Kusay b. Kilâb ve onun soyundan gelenlerin siyasi ve ekonomik faaliyetleri hakkında bilgiler verilmiştir.Yapılan araştırma neticesinde Kureyş isminin bir kişiden ziyade Kusay etrafında toplanmış boyların ortak adı olduğu, yönetimin tek bir kişinin değil Mekke'deki boyların doğal liderlerinin elinde bulunduğu, Mekke'ye yerleşen Kureyş'in miladi VI. yüzyılın ikinci yarısına doğru ekonomik açıdan yarımadada bulunan diğer kabilelerden belirgin bir şekilde ayrıldığı hatta bölgedeki kervan ticaretinde önemli bir oyuncu oldukları açıkça ifade edilebilir. Ayrıca önceleri Hâşim ile birlikte Mekke'de önemli bir güç elde etmiş olan Hâşim ve Muttaliboğulları'nın Kureyş boyları arasında -Abdulmuttalib sonrası- nüfuzlarının azaldığı hatta İslam'ın ilk tebliğ döneminde önemlerini yitirdikleri sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: İslam Öncesi, Kureyş, Kabile, Neseb, Siyaset, Ekonomi, Hac, Panayır.

The aim of this study is to present ethnic, political and economic structure of Quraysh tribe in respect to first time sources. In line with this purpose, primarily, discussions about tribe, one of the society types, and political and social structures of the states that reigned in the Arabian Peninsula until Quraysh tribe have been summarised. Within Ensab tradition, presenting discussions about Adnânîs and Kahtânîs who are two Arabic root tribes, which one of these two tribes Quraysh tribe has been evaluated are focused. Upon determining the name of Quraysh tribe, lineage and sub branches, information about political and economic activities of first founder ancestor Kusay b. Kilab who joined tribe's sub branches and settled them in Mecca, and his descendants are given. As a result of studies, it can be clearly asserted that the name Quraysh is a common name for tribes gathered around Kusay, rather than a person, administration was in the monopoly of a natural leader in Mecca not in a person, Quraysh which settled in Mecca, was clearly economically different from other tribes in the peninsula in the second half of the VI. century, and even they had an important role in train trade. Besides, it is inferred that influence of Haşim and Muttalipoğlulları, who gained significant power in Macca with Haşim in the past, decreased among Quraysh tribes -after Abdulmuttalib- even lost their importance during first declaration period of Islam.Keywords: Pre Islamic, Quraysh, Tribe, Generation, Politics, Economics, Mecca, Pilgrim, Fair.