Borsa endeksleri ile ülkelerin seçilmiş makroekonomik göstergeleri arasındaki ilişkinin uluslararası boyutta incelenmesi

Abstract

Bu tezin amacı, borsa endeksi ile bazı makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilmektir. Bu bağlamda, öncelikle borsa ve hisse senedi kavramları ile dünya borsa endeksleri hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra konuyla ilgili teori ve yapılmış çalışmalar özetlenmiştir. Çalışmanın ampirik uygulama kısmında, 50 ülkeyi kapsayan aylık veriler, panel veri analizi kullanılarak test edilmiştir. Ülkeler; gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler olmak üzere 3 gruba ayrılarak analize tabi tutulmuştur. 25 gelişmiş ülke ve 23 gelişmekte olan ülke için Ocak 2004 - Aralık 2013, iki az gelişmiş ülke için Eylül 2007 - Mart 2013 dönemi aylık verileri dikkate alınmıştır. Çalışma kapsamında ülkelerin borsa endeksi ile enflasyon, sanayi üretim endeksi, döviz kuru, faiz oranı ve para arzı makroekonomik değişkenleri kullanılmıştır.Panel eşbütünleşme testi sonuçlarına göre; tüm ülke gruplarında borsa endeksi ve seçilmiş makroekonomik göstergeler arasında uzun dönemli bir ilişki bulunmaktadır. Sadece gelişmekte olan ülkelerde borsa endeksi ile faiz oranı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki belirlenememiştir. Panel nedensellik analizi sonucunda, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde borsa endeksi ve makroekonomik değişkenlerin bazıları arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Az gelişmiş ülkelerde ise, borsa ve faiz oranı arasında çift yönlü, borsa ile sanayi üretim endeksi ve para arzı arasında tek yönlü nedensellik vardır. Borsa ile döviz kuru arasında ise üç ülke grubunda da nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir.Anahtar Kelimeler: Borsa Endeksi, Makroekonomik Göstergeler, Panel Veri Analizi

The purpose of this thesis is to determine the relationship between stock market index and macroeconomic indicators. In this context, firstly, the information about concepts such as stock, stock market and the world stock indices is given. Then, relevant theories and similar studies are summarized. In the empirical application part of study, monthly data including covering 50 countries are tested by using Panel Data Analysis. The countries separated into three groups as developed, developing and less developed countries have been analysed. January 2004 – December 2013 period monthly data has been taken into account for 25 developed countries and 23 developing countries. September 2007 – March 2013 period monthly data has been considered for less developed countries. In this study, stock market indices of countries and the macroeconomic variables including inflation, industrial production index, exchange rate, interest rate (short term), money supply (M2) have been used. According to the results of the panel cointegration analysis; it is concluded that there is long run relationship between stock market index and selected macroeconomics indicators in all country groups. Only in developing countries it is determined that there isn't a statistically significant relationship between the interest rate and stock index. As a result of the panel causality test, it is determined that there is bi-directional causality relationship between stock market index and some of macroeconomics variables in both developed and developing countries. In less developed countries, there is bi-directional causality between stock market and interest rate; there is unidirectional causality between stock market and industrial production index and money supply. It is determined that there isn't a causality relationship between stock market and exchange rate.Key Words: Stock Market Index, Macroeconomic Variables, Panel Data Analysis