F. Nietzsche`nin tarih felsefesi ve tarih felsefesi eleştirileri

Abstract

Düşünce tarihi içinde çeşitli düşünürler tarafından tarihsel sürecin inceleme konusu yapılması sonucu meydana gelen tarih felsefesi etkinliği iki farklı bakış açısı olan tarih metafizikleri ve eleştirel tarih felsefesi anlayışları çerçevesinde şekillenmektedir. 19. yüzyılda yaşamış olan Nietzsche de eleştirel bakış açısıyla yöneldiği çağının, tarihsel ve kültürel yapısını şekillendirdiğini düşündüğü metafiziksel düşünceyi inceleme konusu yapmaktadır. Alman ulusunda var olan tarihsel kültür duygusunun fazlalığının yaşamı değersizleştirdiğini düşünerek, bunun sonucunda oluşan decadence durumdan bahseden Nietzsche, metafiziksel düşüncenin neden olduğu bu sorunun çözümü için yaşamın olumlanmasına yönelik çeşitli doktrinler ileri sürmektedir. Bu bakış açısıyla tarih hakkında eleştirilerde bulunan Nietzsche'nin düşünceleri, gerek sorununun nedenlerine ve çözümlerine yaklaşım tarzı açısından, gerekse insanı ve tarihi açıklama konusunda izlediği yol ve ulaştığı sonuçlar açısından felsefi düşünce için yenilikler içermektedir. Bu çalışmada Nietzsche'nin, merkezde tarih düşünceleri olmak kaydıyla kendinden önceki tarih felsefelerini ve bu felsefelerin toplumdaki olumsuz etkileri konusunda öne sürdüğü eleştiriler ele alınmaktadır. Çalışmada öncelikle tarih metafizikleri ve eleştirel tarih felsefeleri düşünce tarihinde var olan örnekleri üzerinden açıklanmaktadır, daha sonra Nietzsche'nin yaşamı değersizleştirdiğini öne sürdüğü Hıristiyan ahlakı ve Modernizm etkisiyle şekillenen toplumsal tarih anlayışı, kültürel ve tarihsel temelleri açısından incelenmektedir. Son olarak ise Nietzsche'nin tarih felsefelerine yönelik eleştirileriyle şekillenen ebedi dönüş düşüncesine dayalı tarih anlayışının, tarih felsefesi geleneği içindeki yerinin belirlenmeye çalışılmasıyla, filozofun düşünce tarihi açısından önemini açıklamak amaçlanmaktadır.Anahtar Kelimeler: Tarih, Nietzsche, Decadence, Ebedi Dönüş, Soykütük

Philosophy of history, which emerged as a result of the analysis of historical process by several philosophers during the intellectual history, was shaped under the scope of two different perpsctives, Metaphysical philosophies of history and Critical philosophy of history. Living in 19th century, Nietzsche focused on metaphysical thought which he considered shaped historical and cultural structure of the era which he critically evaluated. Mentioning decadence, which emerged by the fact that, to Nietzche, the extremism of the feeling about historical culture prevalent in the German nation trivialized life, Nietzche put forward some doctrines regarding affirmation of life for the solution of that problem caused by metaphysical thought. The ideas of Nietzche, who criticized about history from the mentioned perspective, cover innovations concerning philosophy thought in terms of both the approach to the solutions and reasons of the problem and the road followed to explain human and history. This study focuses on mainly thoughts of history of Nietzche and the philosophies of history before him and his critiques of the negative effects of these philosophies on the community. On this basis, firstly, Metaphysical philosophy of history and Critical philosophy of history are explained with examples from the intellectual history. Then, social conception of history shaped under the effect of Modernism and Christian ethics, which Nietszche considered trivialized life, are examined on cultural and historical bases. Finally, discussing the importance of Nietszche's conception of philsophy, which was based on Eternal Return formed by his critiques to philosophies of history, in the tradition of philosophy of history, this study aims to establish the significance of the philosopher in the intellectual historyKeywords: History, Nietzsche, Decadence, Eternal Return, Genealogy